سه دسته مردم خود را افغان می‌خوانند:
۱.آناني که تبار پشتونی دارند؛ چون افغان نام اصلی قومي‌ست که به زبان پشتو سخن می‌گویند، و از نظر تباری به یکي از فرزندان قیس، یا به نوه‌ی او بی‌بی متو می‌رسند.
و اما وقتي همین افغان می‌بیند که منظور گوینده، تعیین «هویّت» و انتساب به یک کشور است، در آن تآمل می‌کند. چنانکه جان اچکزی از افغان خواندن خود امتناع نمود.
در حالي‌که خوشحال خان که از حدود پشاور است، گفته:
د افغان په ننګ می وتړله توره
ننګیالی د زمانۍ خوشحال خټک یم.

۲. آناني که بار معنایی و سیاسی آن را نمی‌دانند؛ و یا احساسي در این باره ندارند. چنانکه در مکالمه‌ی روزمره، کم نسیتند کساني که بدون تأمل خود را افغان می‌خوانند؛ در حالي که از نظر تباری و زبانی، هیچ نسبتي به افغان ندارند.

۳.آناني که از این مدرک سودي یا معاشي دریافت می‌کنند؛ و یا با بستن این تهمت بر خود، بطور بلااستحقاق به مقامي می‌رسند.
گردانندگان برنامه‌های بسیاری از رسانه‌ها، و بسیاری از مآمورین عالی رتبه‌ی دولت‌های کرزی و اشرف‌غنی از این دسته‌اند.
آنچه را که با ضرس قاطع می‌توان گفت این است که:
هیچ دلیل علمی و تاریخی، برای افغان خواندن تاجیک‌ها، اوزبک‌ها، هزاره‌ها، و سایر اقوام غیر پشتون وجود ندارد.

داکتر مهدی