پس از افتضاحی که ایران در خودداری از ویزای اربعین به زائران افغانستانی به بار آورد، اکنون تصمیم گرفته است که برای جبران آن، به ۳۵۰۰ تن از شهروندان افغانستان ویزای رایگان زیارت امام رضا(ع) در ایام شهادت این امام به مشهد، اعطا کند.

هرچند در وهله اول، این تصمیم ایران خردمندانه به نظر می‌رسد اما با اندکی دقت، مشخص می‌شود که ایران با این تصمیم خود، به جای اصلاح ابرو، چشم را کور کرد.
نکاتی که تایید می‌کند تصمیم ایران برای اعطای ویزای رایگان به زوار افغانستان در ایام شهادت امام رضا(ع)، به دور از خِرَد است، به شرایط اعمالی برمی‌گرد. یکی از شرایط سفر به مشهد این است که زائر امام رضا(ع) نمی‌تواند به صورت انفرادی سفر کند چون احتمال دارد زائر، در جامعه ایران رسوب کند و به افغانستان برنگردد.

مسوولیت مدیریت و نظارت زائر به عهده شرکت‌های زیارتی افغانستان است. این که شرکت‌های زیارتی با چه سازوکاری اعضای کاروان را مدیریت و نظارت می‌کنند مشخص نیست ولی این را می‌دانیم اعمال هر نوع نظارت بر زائر، سلب ابتدایی‌ترین حقوق یک زائر در دیدوبازدید از خانواده‌ها، اقوام، مناطق دیدنی مشهد و حتی تشرف به زیارت امام رضا(ع) است. اگر شرایط نظارتی اعمال شود، تا جایی که زوار امام رضا(ع)، در جایگاه زائران باشند، در شمایل زندانیانی هستند که در یک سفر اجباری به جایی برده می‌شوند.

چند اشکال دیگر هم در ارتباط با تصمیم ایران برای اعطای ویزای زیارتی به زوار افغانستان وجود دارد که به شرح زیر است:
۱- از چهار حوزه افغانستان که شامل هرات، بلخ، کابل و قندهار است، ۳۵۰۰ زائر دعوت خواهند شد. انتخاب این تعداد زائر از بین هزاران داوطلب، خود یک چالش است که اصل تصمیم‌گیری را زیر سوال می‌برد. ملاک دعوت چیست؟ زائران بر اساس کدام تعریف و توسط چه کسی انتخاب می‌شوند؟ این سوالات و سوالات دیگر، از جمله مواردی هستند که بر ابهام تصمیم ایران افزوده‌اند.

۲- به جز ویزا که رایگان است، بقیه هزینه‌ها و مخارج از جمله هزینه رفت‌وبرگشت در افغانستان و ایران به عهده زوار است. دولت ایران به عنوان مهمان از زائران امام رضا(ع) دعوت کرده است تا مشهد بیایند اما سوال این است که کدام میزبان، مهمان را با هزینه مهمان دعوت می‌کند؟

۳- قبلاً گفته شده بود که دولت ایران غذا و محل اسکان زائران را تدارک دیده است اما اکنون افغانستانی‌های مقیم مشهد درصدد تدارک برای اسکان و تهیه غذای مهمانان جمهوری اسلامی هستند! شاید زائران افغانستانی یکی دو وعده، مهمان مهمانسرای امام رضا و یا یکی دیگر از نهادهای فرهنگی ایران باشند اما بقیه وعده‌های غذایی به عهده خود زوار و یا کانون‌ها و مراکز مهاجرین است.

نتیجه این که اگر در افغانستان خِرَد جمعی وجود می‌داشت، زائران و داوطلبان سفر به مشهد نباید به این دعوتِ پراز ابهام و تا حدودی تحقیرآمیز پاسخ مثبت می‌دادند. البته تنها زوار و داوطلبان مقصر نیستند بلکه مقصر اصلی پیمانکاران دینی و قومی و سپس شرکت‌های سیاحتی و زیارتی هستند که برای رسیدن به لقمه نانی، آبروی یک ملت را معامله می‌کنند.

پایان سخن این که هرچند سیاست‌ها و برنامه‌های ایران در قبال افغانستان هیچگاه خردمندانه نبوده است اما همواره این ما بوده‌ایم که به این سیاست‌ها لبیک گفته‌ایم و چه زیبا گفته‌اند که از ماست که برماست.

مرادی

مهلت ارسال نظر برای این مطلب تمام شده است