اصلاً چه اتقاقی افتاد که باردیگر موضوع قدس و فلسطین مطرح شد؟
خُب همان‌طور که می‌دانید دونالد ترامپ رییس‌جمهوری آمریکا سه روز پیش یعنی چهارشنبه گذشته، بیت‌المقدس را به عنوان پایتخت اسراییل به رسمیت شناخت و خواستار انتقال سفارت آمریکا از شهر «تل‌آویو» یا «تل‌أبيب» به این شهر شد. «قدس»، «بیت‌المقدس» و «اورشلیم»، نام یک شهر در فلسطین یا فلسطین اشغالی است. در حال حاضر سازمان ملل، اتحادیه اروپا، آمریکا و حتی کشورهایی که اسراییل را به عنوان یک کشور به رسمیت شناخته‌اند، شهر قدس را تنها متعلق به اسراییل یا فلسطینیان نمی‌دانند زیرا سال‌ها است که بر سر مالکیت این شهر بین عرب‌های مسلمان که به «تشکیلات خودگردان» معروف است و صهیونیست‌ها یا همان یهودی‌ها و دولت اسراییل اختلاف است. البته در حال حاضر سمت شرقی قدس در اختیار فلسطینیان و طرف غربی آن، در اختیار اسراییلی ها است اما اسراییل در مجموع به صورت غیررسمی بر بخش شرقی و غربی شهر قدس حاکم است.

اعلام ترامپ برای انتقال سفارت آمریکا از تل‌آویو به شهر قدس، به معنای واگذاری رسمی و کامل این شهر به اسراییلی‌ها است. این در حالی است که همه کشورهایی که اسراییل را به رسمیت می‌شناسند سفارت خود را در تل‌آویو مستقر کرده‌اند و حق مالکیت اسراییل را به بر سراسر شهر قدس، به رسمیت نمی‌شناسند.
به همین دلیل سازمان ملل و سایر کشورهای جهان، حضور اسراییل در بخش شرقی بیت‌المقدس را اشغال می‌دانند و شهرک‌سازی اسراییل در این بخش را ساخت‌ وساز غیرقانونی توصیف می‌کنند. اسراییل از سال‌ها پیش، سراسر شهر قدس را پایتختش اعلام کرده است و به همین دلیل ساختمان‌های اصلی مثل ریاست دولت، نخست‌وزیری، پارلمان، وزارتخانه‌ها و از جمله وزارت خارجه ارتش در این شهر و البته در بخش غربی آن مستقر است.

در این میان، سال‌ها است که فلسطینیان نیز خواستار یک کشور مستقل فلسطینی با پایتخت سمت شرقی شهر قدس‌اند. تشکیلات خودگردان فلسطین به ریاست «محمود عباس» همواره از مجامع بین‌المللی خواسته است که بخش شرقی شهر قدس را به عنوان پایتخت آینده‌اش، به رسمیت بشناسند که تاکنون پاسخ مثبتی دریافت نکرده است. جدای از این، در حال حاضر جمع کثیری از مسیحیان نیز در سمت شرقی شهر قدس زندگی می‌کنند که تکلیف آنان هم هنوز مشخص نیست. البته تعدادی از افغان‌ها، روس‌ها و ایرانی‌های یهودی نیز در شهر قدس حضور دارند که در قسمت غربی این شهر زندگی می‌کنند و تابعیت اسراییلی دارند.

البته مشکل تنها بین تشکیلات خودگردان فلسطین و مسیحیان با اسراییل نیست بلکه گروه دیگری از فلسطینیان نیز در سرزمین فلسطین که اکنون بخش زیاد آن را اسراییل تصرف کرده است، زندگی می‌کنند. منطقه آنان، باریکه و نوار «غزه» نامیده می‌شود که یک منطقه جدا از بیت‌المقدس است. غزه توسط گروه حماس به رهبری «اسماعیل هنیه»، اداره می‌شود. حماس علاوه بر اینکه با اسراییل مشکل جدی دارد، با تشکیلات خودگردان فلسطین که به جنبش «فتح» معروف است نیز میانه خوبی ندارد. در حال حاضر موضوع غزه، تا حدودی فراموش شده است، مشکل اصلی بر سر تقسیم شهر قدس است.

اسراییلی‌ها به ویژه جناح راست می‌گوید که کل شهر قدس متعلق به اسراییل است و حاضر به تقسیم آن نیستند اما این احتمال وجود دارد که جناح چپ اسراییل به تقسیم شهر قدس میان فلسطینی‌ها و اسراییلی‌ها راضی شود. با این حال مساله عدم تقسیم شهر قدس در حال تبدیل شدن به خط قرمز برای اسراییل است که جناح چپ جرات حرف زدن در این باره را ندارد. «بنیامین» نتانیاهو نخست‌وزیر فعلی اسراییل متعلق به جناح راست یا رهبر حزب «لیکود» است. کسانیکه اکنون در اسراییل بر سر قدرت هستند، سیاست آشتی‌ناپذیری با فلسطینیان دارند. ترامپ نیز با اقدام یک‌جانبه، جانب‌داری‌اش را از تندروهای یهودی چه در فلسطین و چه در آمریکا اعلام کرد.

کارشناسان به این باورند که اقدام ترامپ، شعله‌ور کردن آتش زیر خاکستر است زیرا تا هنوز مشکل بین فلسطینیان و اسراییل حل نشده است و هر گونه اقدام یک‌جانبه، به معنای ایجاد تنش‌های جدید در فلسطین و منطقه است. با توجه به پیچیدگی‌های سیاسی، امنیتی و بافت نامتجانس فرهنگی و دینی در فلسطین، مشکل این سرزمین سال‌ها بلکه ده‌ها سال دیگر طول خواهد کشید. در مطلب دیگری که چندی پیش تحت عنوان «پایان جنگ دوم جهانی و آغاز آوارگی یک ملت» گذاشتم، ریشه‌ها و علل منازعه در فلسطین را توضیح دادم که آن را تداوم همان جنگ دوم جهانی عنوان کردم.

حالا که بحث خود را ناامیدانه به پایان می‌بریم، خالی از فایده نیست که چند جمله دیگر را نیز به عنوان اطلاعات عمومی به آن اضافه کنیم. محوطه‌ای که اکنون به بیت‌المقدس و حرم شریف معروف است، در بخش شرقی شهر قدس واقع شده است. در تصویر زیر، دو مکان تاریخی نزدیک هم را مشاهده می‌کنید. مکان اولی، مسجد هشت‌ضلعی با گنبد طلایی است که «قبه‌الصخره نام» دارد. مکان دومی نیز «مسجدالاقصی» با گنبد سبز پُررنگ مایل به خاکستری است که قبله اول مسلمان‌ها به شمار می‌رود.

متأسفانه در حال حاضر قبه‌الصخره به صورت اشتباهی به مسجدالاقصی مشهور شده در حالی که تصویر و گنبد مسجدالاقصی، کمتر در رسانه‌ها نشان داده می‌شود. سال گذشته دلایل آن را در مطلبی توضیح دادم که اکنون تکرار نمی‌کنم. شهر قدس میزبان کلیساهای قدیمی و مهمی نیز است و به همین دلیل این شهر برای مسیحیان نیز شهر مقدسی به شمار می‌رود. دیوار «ندبه» نیز در کنار مسجدالاقصی و مسجد قبه‌الصخره قرار دارد. به ادعای یهودیان، دیوار ندبه، تنها باقی مانده معبد بزرگ یهودیان یا معبد سلیمان است که بر آن مسجدالاقصی ساخته شده است. این دیوار مقدس‌ترین مکان یهودیان جهان است که معمولاً یهودیان در کنار آن به عبادت می‌پردازند. امیدوارم که از این مطلب، استفاده لازم را برده باشیم.

مرادی

مهلت ارسال نظر برای این مطلب تمام شده است