فصل اول
احکام عمومی

 مبنی
مادۀ اول :
این قانون به تأسی از احکام مندرج مواد هفد هم، چهل وسوم، چهل وچهارم، چهل وپنجم،
 چهل وششم وچهل وهفتم قانون اساسی افغانستان، به منظور تنظیم امورمعارف در كشور وضع گردیده است  .

 اهداف
مادۀ دوم :
این قانون دارای اهداف عمدۀ ذیل می باشد:
1- تأمین حق مساوی تعلیم و تربیه برای اتباع جمهوری اسلامی افغانستان از طریق
 رشد و توسعۀ نظام معارف همگانی، متوازن و عادلانه .
2- تقویۀ روحیۀ اسلامی، وطن دوستی، وحدت ملی،حفظ استقلال و دفاع از تمامیت ارضی، حفظ منافع و نوامیس ملی و وفاداری به نظام جمهوری اسلامی افغانستان .
3- تربیۀ اطـفال، نوجوانان و جوانان به حیث افراد متدین و اعضای مفید و سالم جامعه .
4-رشد و انکشاف استعداد های اخلاقی، عاطفی، ذهنی، پرورش جسمی و روحیه اجتماعی شاگردان.
5- تقویۀ روحیۀ احترام به حقوق بشر، حمایت از حقوق زن و دیموکراسی و رفع هرنوع تبعیض در پرتو ارزشهای اسلامی و عدم اعتیاد به مواد مخدر .
6-تقویۀ روحیۀ مسئولیت فردی، اجتماعی و قانون پذیری معلمان، استادان ، مدرسان و سایر کارکنان معارف .
7- فراهم آوری زمینۀ مشارکت اولیای شاگردان و سایر افراد جامعه در نظام مدیریت و جلب همکاری های مادی و معنوی ایشان برای رشد و ترقی معارف .
8-تعلیم و تربیه اتباع کشور   جهت سهم گیری فعال در رشد اقتصادی و اجتماعی و کاهش فقر در کشور .
9-تأمین تعلیمات متوسطه (اساسی) اجباری وفراهم آوری زمینه تعلیمات ثانوی مطابق به نیازمندی های جامعه .
10-تأمین و رشد تعلیمات قبل از مکتب مطابق به نیازمندی های اطفال کشور .
11-تأمین و رشد تعلیمات تربیه معلم، تعلیمات اسلامی، تعلیمات تخنیکی - مسلکی، حرفوی و هنری در کشور .
12-امحای بیسوادی و فراهم آوری زمینۀ آموزش سریع برای اطفال و کلان سالان بازمانده از مکتب در کشور.
13-ارتقأ و بهبود کیفیت معارف با استفاده از تجارب معاصر مطابق نیازمندی های کشوروارزش های اسلامی و ملی.
14-رشد و ارتقای سطح علمی و مسلکی معلمان ، استادان، مدرسان، مدیران وسایر کارکنان وزارت معارف .
15-انکشاف نصاب واحد تعلیمی، مطابق به اقتضای زمان و معیار های معاصر.
16- تأسیس، توسعه، ارتقا،اعمار، ترمیم و تجهیز مکاتب، مدارس و سایر مؤسسات تعلیمی معارف .

حق مساوی تعلیم وتربیه
مادۀ سوم :
اتباع جمهوری اسلامی افغانستان بدون هیچ نوع تبعیض دارای حق مساوی تعلیم وتربیه می  باشند.

تعلیمات رایگان و اجباری
مادۀ چهارم :
(1) تعلیمات متوسطه (اساسی) در افغانستان  اجباری می باشد .
(2) تعلیمات دوره های قبل از مکتب، دوره های تعلیمات متوسطه (اساسی)، ثانوی ، تخنیکی -مسلکی، حرفوی ، هنری، تعلیمات رسمی اسلامی ، تعلیمات عالی، (صنوف سیزدهم و چهاردهم)، تربیه معلم و سواد آموزی وسواد حیاتی در مؤسسات تعلیمی وتربیتی دولتی به صورت رایگان تأمین می گردد .

 سن شمول
مادۀ پنجم:
(1) اطفال، از سن شش الی اکمال نه سالگی طور اجباری شامل مکاتب دورۀ تعلیمات متوسطه (اساسی) می شوند .
(2) اطفالی که سن شان بالاتر از کودکستان و کمتراز سن شمول درمکتب باشد، به دورۀ تعلیمات قبل از مکتب شامل می شوند .
(3) اطفا ل و نوجوانانی که سن آنها از نه سال تجاوز کرده باشد، زمینه تعلیم وتربیه آنها مطابق لایحۀ مربوط فراهم می گردد .

 اداره و تنظیم
مادۀ ششم :
وزارت معارف عالی ترین مرجع طرح پالیسی ، اداره کننده ، هدایت دهنده و تطبیق کننده اهداف مندرج مادۀ دوم این قانون  و مسئول تنظیم امور مربوط به تعلیم و تربیۀ دوره های تعلیمی ملکی پائینتراز لسانس در سطح کشورمی باشد .

 وظایف و صلاحیت ها
مادۀ هفتم :
وزارت معارف دارای وظایف و صلاحیت های ذیل می باشد :
1-تنظیم برنامه های تعلیمات قبل از مکتب، تعلیمات متوسطه (اساسی)، ثانوی، تخنیکی - مسلکی، حرفوی و هنری و تعلیمات رسمی اسلامی، تربیه معلم، سواد آموزی وسواد حیاتی وتعلیم  غیرحضوری وتعلیم از راه دور .
2-تأسیس مکاتب،مدارس، مؤسسات تربیه معلم، مکاتب تخنیکی – مسلکی،حرفوی وهنری و مراکز سواد آموزی، نهاری و لیلیه، مطابق به نیازمندی های جامعه .
3-تأسیس و تجهیز مکاتب دولتی مختص به شاگردان ممتاز، نخبه و دارای استعداد های فوق العاده و شاگردان دارای نیازمندی های خاص .
4_صدور جواز تأسیس مؤسسات تعلیمات خصوصی داخلی ،مختلط وبین المللی و نظارت از فعالیت های آنها .
5_تهیه وسایل درسی  و مواد ممد درسی .
6_ایجاد کتابخانه ها، لابراتوار ها، مراکز فرهنگی، تکنالوژی معلوماتی و میدان های سپورتی وتهیه وسایل ورزشی مطابق به نیازمندی های  مؤسسات تعلیمی .
7-صدور سند فراغت تعلیمی  به فارغان دوره های تعلیمی مندرج این قانون .

 شورای علمی معارف
مادۀ هشتم :
(1) به منظورارایۀ مشوره های علمی، تعلیمی و مسلکی در عرصه طرح پالیسی، تدوین طرح های مناسب راجع به خط مشی، اهداف، پلان و اصلاحات در سیستم تعلیمی و تربیتی، نصاب تعلیمی، تربیۀ معلم و تحقیقات علمی، شورای علمی معارف در چوکات وزارت معارف تأسیس می گردد.
(2) ترکیب وتعداد اعضای شورای علمی معارف و نحوۀ فعالیت آن مطابق لایحه مربوط تنظیم می گردد.
(3) اعضا ی شورای علمی معارف مستحق حق الحضور مناسب می باشند که از بودجۀ وزارت معارف پرداخته می شود .

 تأسیس مکاتب، مدارس و مؤسسات تعلیمی
مادۀ نهم  :
(1) وزارت معارف مکاتب، مدارس، مؤسسات و کورس های تعلیمی مورد نیازرابرای دوره های مختلف تعلیمات مندرج این قانون، با در نظر داشت نیازمندی های جامعه ودرحدود امکانات مالی دولت مطابق به لوایح و معیار های تعلیمی و تربیتی مربوط تأسیس می نماید .
(2) تعلیم و تربیۀ اطفال کوچی در مکاتب ثابت یا سیار صورت می گیرد. وزارت معارف در حدود امکانات مالی جهت ایجاد سهولت برای اطفا ل کوچی، لیلیه ها را تأسیس می نماید  .

 تأسیس لیلیه ها
مادۀ دهم :
وزارت معارف به منظورتأمین دسترسی افراد جامعه به دوره های مختلف تعلیمات مندرج این قانون، با در نظر داشت نیازمندی ها و امکانات مالی دولت، لیلیه های تعلیمی را مطابق لوایح مربوط تأسیس می نماید .

 تأسیس مؤسسه تعلیمی خصوصی  داخلی، مختلط وبین المللی
مادۀ یازدهم :
(1) اشخاص حقیقی وحكمی داخلی وخارجی می توانند، مؤسسات تعلیمی خصوصی داخلی، مختلط و بین المللی را با معیار های ملی و بین المللی در دوره های مختلف تعلیمات مندرج این قانون برای اتباع افغان و خارجی مطابق مقررهْ مربوط تأسیس نمایند.
(2) نصاب، پلان تعلیمی و طرز فعالیت مؤسسات مندرج فقرۀ (1) این ماده و شرایط پذیرش شاگردان، معلمان ، استادان ومدرسان طبق مقرره مربوط تنظیم می گردد .

 معیار های تعلیمی
مادۀ دوازدهم :
(1) شروع و ختم سال تعلیمی مناطق سرد سیر و گرم سیرکشور، تعداد ساعات درسی درهفته، معیارتعداد شاگردان در صنف، نصاب و پلان تعلیمی و سیستم ارزیابی و امتحانات دوره های تعلیمی مختلف، مطابق لوایح مربوط توسط وزارت معارف تنظیم می گردد .
(2) شرایط پذیرش،تعداد ، معیارهای سویه معلمان ، استادان و مدرسان و اصول روش ارزیابی و امتحانات آن ها و سایر معیار های علمی ، مسلكی و تخصصی شان مطابق لوایح مربوط توسط وزارت معارف تنظیم می گردد .

 تعلیم غیرحضوری وتعلیم از راه دور   
مادۀ سیزدهم :
وزارت معارف زمینۀ تعمیم تعلیم غیرحضوری و تعلیم از راه دور را در دوره های مختلف تعلیمات مندرج این قانون مطابق مقررۀ مربوط فراهم می سازد.

 تعلیمات قبل از مکتب
مادۀ چهاردهم:
تعلیمات قبل از مکتب به منظور آماده ساختن اطفال برای دوره تعلیمات متوسطه (اساسی)
 مطابق  لایحۀ مربوط تنظیم می گردد.

 تعلیم اشخاص دارای نیازمندی های خاص
مادۀ پانزدهم:
تعلیم اطفال و اشخاص بالغی که دارای نیازمندی های خاص تعلیمی و تربیتی بوده و بنا بر عوامل مختلف از تعلیم و تربیه باز مانده اند، در دوره های مختلف تعلیمات مندرج این قانون مطابق لایحۀ مربوط تنظیم می گردد.

 برنامۀ رادیو تلویزیون تعلیمی و تربیتی
مادۀ شانزدهم:
وزارت معارف، به منظور تعمیم دوره های مختلف تعلیمات مندرج این قانون وتوسعۀ برنامه های آموزشی، تفریحی، ورزشی و اگاهی عامه برای اطفا ل واشخاص بالغ، برنامۀ رادیو تلویزیون تعلیمی و تربیتی را مطابق لایحۀ مربوط تنظیم ونشر می نماید.

 فصل دوم
تعلیمات متوسطه (اساسی)

 دورۀ تعلیمات متوسطه(اساسی)
مادۀ هفدهم:
دورۀ تعلیمات متوسطه (اساسی) شامل صنف اول الی ختم صنف نهم می باشد که طور اجباری و رایگان به صورت متوازن و عادلانه با درنظرداشت تعداد نفوس مسکون وکوچی در محل و در مطابقت با معیار های تعلیمی و تربیتی فراهم  و توسعه می یابد.

 اهداف دورۀ تعلیمات متوسطه (اساسی )
مادۀ هجدهم :
 اهداف دورۀ تعلیمات متوسطه (اساسی) عبارت اند از:
1- فهم اساسات و احکام دین مقدس اسلام و تقویۀ عقاید وارزشهای اسلامی. شاگردان
 غیر مسلمان از این حکم مستثنی اند.
2- رشد و تقویۀ احساس اسلامی و روحیۀ وطن دوستی، وحدت و همبستگی ملی، عدالت، مساوات، زیست باهمی، صلح،دوستی، تحمل پذیری و اعتماد به نفس.
3- رشد و تقویۀ احترام به حقوق بشر وحقوق زن.
4- آگاه ساختن شاگردان به اهمیت محافظت محیط زیست و استفاده سالم از آن و تقویۀ روحیۀ عدم اعتیاد به مواد مخدر.
5- رشدوتقویۀ احساس ومسئولیت اجتماعی، پابندی به قوانین، نظم ودسپلین وآداب معاشرت، احترام به والدین، بزرگان، معلمان، استادان، مدرسان و اشتراک مؤثر در امور خانواده، مکتب و جامعه و روحیۀ مساعدت، مهربانی و همکاری.
6- رشد و تقویۀ سلامت جسمی، روحی، اخلاقی، ذهنی، عاطفی و اجتماعی شاگردان.
7- توسعه و گسترش برنامه های تربیتی، ورزشی ، فرهنگی و هنری مطابق ارزشهای اسلامی.
8- کسب سواد حیاتی و انکشاف مهارت های خواندن، نوشتن، گفتن و شنیدن به زبانهای ملی و  بین المللی.
9- رشد وتقویۀ عادت و فرهنگ مطالعه .
10- کسب دانش اساسات علوم اجتماعی و طبیعی.
11-رشد و تقویۀ حس ابتکار، ذکاوت و تشخیص مشکلات و جستجوی راه های حل معقول
 آن.
12- آماده ساختن شاگردان برای تعلیمات دورۀ ثانوی.

 فصل سوم

تعلیمات عمومی دورۀ ثانوی

 دورۀ تعلیمات ثانوی
مادۀ نزدهم:
تعلیمات عمومی دورۀ ثانوی شامل صنوف دهم، یازدهم و دوازدهم می باشد که طور رایگان به صورت متوازن و عادلانه با درنظر داشت تعداد نفوس مسکون و کوچی در محل و معیار های تعلیمی و تربیتی برای فارغان صنوف نهم دورۀ تعلیمات متوسطه (اساسی) فراهم می گردد.

اهداف تعلیمات عمومی دورۀ ثانوی             
مادۀ بیستم:
اهداف تعلیمات عمومی دورۀ ثانوی علاوه بر اهداف مندرج مادۀ هجدهم این قانون عبارت اند از:
1- رشد وتقویۀ فهم و تحکیم  عقاید و ارزشهای اسلامی شاگردان. شاگردان غیر مسلمان  از این حکم مستثنی اند.
2- رشد و تقویۀ روحیه وفاداری به وطن و نظام جمهوری اسلامی افغانستان، حفظ استقلال ، دفاع از تمامیت ارضی و منافع ملی، حراست از اموال و دارائی های عامه و تحکیم دیموکراسی متناسب به ارزشهای اسلامی و عنعنات پسندیدۀ ملی.
3- رشد وتقویۀ فرهنگ صلح و مساوات .
4- آگاه ساختن شاگردان به اضراردخانیات، مواد مخدر، مسکرات، ایدز و سایر امراض، تروریزم، جنگ، خشونت،تبعیض وهرنوع تعصب وسایر منکرات. ¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬
5- رشد و توسعۀ دانش اسلامی، علوم اجتماعی، علوم طبیعی و ریاضیات.
6- رشد و تقویۀ مهارت ها در زبانهای ملی و بین المللی.
7- استفاده از تکنالوژی معاصر به شمول تکنالوژی معلوماتی.
8- رشد وتقویۀ عادت و فرهنگ مطالعه، تفکر و تحلیل و تحقیقات علمی و ارزیابی
 خودی.
9- آماده ساختن شاگردان برای ادامۀ تعلیمات و تحصیلات عالی و کسب و کار.

فصل چهارم

تعلیمات اسلامی

 دورۀ تعلیمات اسلامی
مادۀ بیست و یكم:
(1) دورۀ تعلیمات رسمی اسلامی  شامل صنف  دهم الی ختم صنف چهاردهم می باشد که طور رایگان در مدارس تعلیمی دولتی به صورت متوازن و عادلانه با درنظرداشت تعداد نفوس مسکون وکوچی در محل و معیار های تعلیمی و تربیتی برای فارغان صنوف نهم دورۀ تعلیمات متوسطه (اساسی) فراهم و توسعه می یابد.
(2) تعلیمات دارالحفاظ ها شامل صنف اول الی ختم صنف دوازدهم می باشد که طور رایگان در دارالحفاظ های دولتی فراهم وتوسعه  می یابد
اهداف دورۀ تعلیمات اسلامی
مادۀ بیست و دوم:
اهداف دورۀ تعلیمات رسمی اسلامی و دار الحفاظ ها علاوه بر اهداف مندرج مواد هجدهم و بیستم این قانون، عبارت اند از:
1- آموزش اصول، قواعد و احکام اعتقادی، علمی و اخلاقی دین مقدس اسلام و استفاده از آن در زندگی فردی و اجتماعی و سهم گیری مؤثر و مفید در حیات خانواده، مدرسه و اجتماع.
2- تربیۀ علما، خطبا، مبلغین ، مدرسین و حافظان قرآن مجید برای تدریس، وعظ، تبلیغ، ارشاد و امامت.
3- تربیۀ معلمان مسلکی علوم اسلامی و زبان عربی برای مدارس و مؤسسات تعلیمی دولتی و  خصوصی.

فصل پنجم

تعلیمات تخنیکی – مسلکی، حرفوی و هنری

 دورۀ تعلیمات تخنیکی -  مسلکی، حرفوی و هنری
مادۀ بیست وسوم:
(1) دورۀ تعلیمات تخنیکی -  مسلکی، حرفوی و هنری شامل صنف دهم الی ختم صنف چهاردهم می باشد که درمؤسسات تعلیمی دولتی، به صورت  متوازن و عادلانه با در نظرداشت تعداد نفوس مسکون وکوچی در محل و معیار های تعلیمی و تربیتی، برای فارغان مکاتب تعلیمات متوسطه (اساسی) فراهم وتوسعه می یابد .
(2)کورس های آموزشی تخنیکی- مسلکی، حرفوی و هنری شامل دوره های کوتاه مدت می باشد که به منظور رشد مهارت های حرفوی   مطابق به نیازمندی های جامعه  در مؤسسات تعلیمی وزارت معارف فراهم می گردد.

 اهداف دورۀ تعلیمات تخنیکی -مسلکی،حرفوی وهنری
مادۀ بیست و چهارم :
اهداف دورۀ تعلیمات تخنیکی - مسلکی، حرفوی و هنری علاوه بر اهداف مندرج مادۀ بیستم این قانون عبارت اند  از:
1- تربیۀ قوای بشری در رشته های تخنیکی - مسلکی، حرفوی و هنری مورد نیاز جامعه و مارکیت بین المللی با در نظر داشت معیار های  ملی وبین المللی وبا توجه به نیازمندی های خاص زنان .
2- رشد و انکشاف دانش و مهارتها در بخشهای تخنیکی- مسلکی، حرفوی و هنری به صورت نظری و عملی در رشته های مورد نیاز.
3- آموزش تعلیمات خاص برای  شاگردان  نابینا و معلول در رشته های مناسب ومورد نیاز.
4- آماده ساختن شاگردان جهت شمول در مؤسسات تعلیمات و تحصیلات عالی.

فصل ششم

تربیه معلم

 دورۀ تعلیمات تربیه معلم
مادۀ بیست و پنجم:
دورۀ تعلیمات تربیۀ معلم شامل صنف دهم الی ختم صنف چهاردهم می باشد كه به صورت رایگان و متوازن و عادلانه با درنظرداشت تعداد نفوس مسکون وکوچی در محل و معیار های تعلیمی و تربیتی، برای فارغان مکاتب تعلیمات متوسطه  (اساسی) و ثانوی فراهم و توسعه می یابد.  

اهداف دورۀتعلیمات تربیه معلم
مادۀ بیست و ششم:
اهداف دورۀ تعلیمات تربیه معلم، عبارت اند از:
1- تربیه معلمان ،استادان ومدرسان متدین با معیار های دانش و مهارت های عالی
 مسلکی به منظور تحقق اهداف تعلیمات متوسطه (اساسی) و ثانوی مندرج این قانون و مطابق به نیازمندی های آموزشی نظام تعلیم و تربیه.
2- افزایش تعداد معلمان ، استادان و مدرسان مسلکی .
3- ارتقای سطح دانش و مهارت های مسلکی معلمان ، استادان و مدرسان .
4- فراهم آوری زمینۀ سپری نمودن امتحان ملی مهارت های معلمان، استادان ومدرسان داخل
 خدمت .

 پروگرام های داخل وقبل از خدمت
مادۀ بیست و هفتم :
وزارت معارف با درتظر داشت نیازمندی های دوره های مختلف تعلیمی مندرج این انون،پروگرام های مؤثر را برای تربیه معلمان، استادان ومدرسان داخل وقبل از خدمت طرح و تطبیق می نماید.

فصل هفتم

مركز  ساینس و تکنالوژی تعلیمی وتربیتی

 تأسیس مركز  ساینس وتکنالوژی تعلیمی وتربیتی
مادۀ بیست وهشتم:
به منظور بهبود کیفیت، توسعه و انکشاف و تحقیقات علمی در تعلیمات ساینس ریاضیات،آموزش تکنالوژی معلوماتی واستفاده از آن در مکاتب و مؤسسات تعلیمی وتربیتی، ادارۀ مرکز ساینس و تکنالوژی تعلیمی و تربیتی  تأسیس می گردد.
امورمربوط به ادارۀ مرکز ساینس و تکنالوژی تعلیمی و تربیتی و وظایف و صلاحیت های اعضای علمی آن مطابق لایحۀ مربوط تنظیم می گردد.

 اهداف مرکزساینس وتکنالوژی تعلیمی وتربیتی
مادۀ بیست ونهم :
 اهداف مرکز ساینس و تکنالوژی تعلیمی و تربیتی  عبارت انداز :
1- تأمین دسترسی شاگردان تمام رشته ها و دوره های مختلف تعلیمی به آموزش با کیفیت و معاصر علوم ساینس، ریاضیات و تکنالوژی معلوماتی.
2- ارتقای سطح دانش علمی و مسلکی ورشد مهارت های عملی استادان و معلمان ساینس، ریاضیات و تکنالوژی معلوماتی.
3- استعمال و استفاده ازتکنالوژی تعلیمی وتربیتی وتهیۀ مواد ممد درسی مضامین ساینس،
 ریاضیات و تکنالوژی  معلوماتی به هدف آموزش عملی و نظری با کیفیت و تهیه و استعمال تکنالوژی تعلیمی وتربیتی سمعی و بصری معاصر.
4- تجدید نظر بر کتب درسی ساینس، ریاضیات و تکنالوژی معلوماتی از طریق تحقیقات علمی.
5- تجهیز لابراتوارهای ساینس، ریاضیات و تکنالوژی معلوماتی و تهیه لابراتوار های سیار (Kits) و کتب  رهنمای تجارب لابراتواری.
6- مساعد ساختن زمینه برای تربیه کادر های تخصصی و مسلکی در عرصه ساینس، ریاضیات و تکنالوژی معلوماتی.

فصل هشتم

نصاب تعلیمی

 نصاب واحد تعلیمی
مادۀ سی ام :
(1)نصاب واحدتعلیمی، معیاری است که اهداف کلی تعلیم و تربیه عمومی وخصوصی  را تثبیت نموده وبراساس آن وزارت معارف مفردات تعلیمی کتب درسی، طرز آموزش و ارزیابی، مواد و وسایل درسی و ممد درسی آنرا تهیه و تنظیم می نماید.
(2)نصاب واحد تعلیمی، در تمام مؤسسات تعلیمی و تربیتی دولتی و خصوصی طور یکسان تطبیق می شود. مؤسسات تعلیمی بین المللی خصوصی مندرج مادۀ یازدهم این قانون،ازاین حکم مستثنی می باشد.

 تهیه، تدوین و انکشاف نصا ب تعلیمی
مادۀ سی ویکم :
(1) وزارت معارف به منظور تهیه، تدوین و انکشاف نصاب تعلیمی ومواد درسی و تنظیم  امور مربوط به آن ،بوردهای علمی دوره های تعلیمی وادارۀ انکشاف نصاب تعلیمی، مواد درسی و نشرات را ایجاد می نماید که ترکیب، وظایف و صلاحیت های آن مطابق لایحۀ جداگانه تنظیم می شود.
(2) نصاب واحد تعلیمی دوره های متوسطه ( اساسی)، ثانوی، تخنیکی- مسلکی، حرفوی و هنری، تعلیمات رسمی اسلامی، تربیۀ معلم، سواد آموزی و سواد حیاتی، تعلیمات قبل از مکتب و تعلیم غیر حضوری و تعلیم از راه دور مطابق نیازمندی های جامعه و رعایت معیار های پذیرفته شدۀ علمی بین المللی توسط بورد های مندرج فقرۀ(1) این ماده تهیه و تدوین گردیده و با در
 نظر داشت تجارب بدست آمده به صورت متداوم تجدید و انکشاف می یابد.
(3) نصاب تعلیمی مندرج فقرۀ (2) این ماده بعد از تصویب شورای علمی معارف و منظوری وزیر تطبیق می گردد.

 زبان تدریس
مادۀ سی و دوم :
(1) تدریس در مؤسسات تعلیمی دولتی مندرج این قانون ، مؤسسات تعلیمی خصوصی داخلی و  پروگرام های تعلیمی و تربیتی و مراكز سواد آموزی و سواد حیاتی  به یکی از زبان های رسمی  دولت(پشتو و دری) صورت می گیرد. تعیین زبان تدریس از جمله دو زبان رسمی دولت بر اساس زبان رایج اکثریت اهالی محل مطابق به لایحۀ مربوط صورت می گیرد.
(2) فراگرفتن زبانهای پشتو ودری در مکاتب و مؤسسات تعلیمی حتمی می باشد.
(3) در مناطقی که اکثریت مردم به یکی از زبانهای سوم رسمی کشور (ازبکی، ترکمنی، پشه یی، نورستانی، بلوچی، پامیری و سایر زبان ها) تکلم می نمایند، علاوه بر تدریس زبان  پشتو و دری، زمینۀ تدریس زبان سوم، منحیث مضمون درسی فراهم می گردد. وزارت معارف در عرصۀ تربیه معلم، کتب و مواد درسی به منظور تدریس  زبان های سوم رسمی کشور برنامه های مؤثری را طرح و تطبیق  می نماید.
(4) تدریس در مؤسسات تعلیمی بین المللی به زبانی صورت می گیرد که مؤسسۀ تعلیمی  به موافقۀ وزارت معارف تعیین نموده است. تدریس یکی از زبانهای رسمی (پشتو و دری)، احکام و اساسات دین مقدس اسلام در این نوع مؤسسات تعلیمی برای شاگردان افغان مطابق طرزالعمل جداگانه که ازطرف وزارت معارف ترتیب وتنظیم می شود ، صورت می گیرد .
(5) تدریس زبان های خارجی در مؤسسات تعلیمی مندرج این قانون و پروگرام های تعلیمی و تربیتی دولتی و خصوصی در مطابقت با نصاب تعلیمی صورت می گیرد.

فصل نهم

فعالیت های ماورای درسی

 تطبیق فعالیتهای ماورای درسی
مادۀ سی وسوم  :
(1) وزارت معارف به منظور رشد سویۀ تعلیمی و شخصیت شاگردان با روحیۀ اتحاد، اتفاق، برابری، حس تفاهم، تعاون، انسان دوستی، وطن دوستی، احترام به حقوق بشر و حقوق زن، آشنایی با فرهنگ های متنوع و مشارکت در امور اجتماعی و فرهنگی جامعۀ، فعالیت های ماورای درسی ذیل را سازماندهی و تحت رهنمایی معلمان، استادان ومدرسان تطبیق می نماید:
1- تشویق وترغیب شاگردان به انجام فرایض و پابندی به اخلاق اسلامی.
2- اشتراک فعال در امور خیریه و کار های اجتماعی بشمول کمک به هموطنان نیازمند،حفظ محیط زیست، تنظیف و امور سر سبزی، آبادی و بازسازی در محیط مؤسسۀ تعلیمی مربوطه و خارج آن.
3- اشتراک فعا ل در سیر علمی به منظور آشنایی بهتر با هموطنان و فرهنگ و تاریخ غنی کشور و تقویۀ اتحاد ملی.
4- اشتراک فعال در مسابقات، محافل وکنفرانس های علمی، هنری، ادبی و ورزشی در داخل و خارج از کشور.
5- ایجاد پروگرام های تبادلۀ شاگردان به منظورسیر و آموزش علمی با کشور های اسلامی
 و سایر کشور های دوست.
6- برگزاری ورکشاپ ها و سیمینار ها به منظور تفهیم منشور ملل متحد، اساسات اعلامیۀ جهانی حقوق بشر و احترام به کرامت انسانی.
7- سازماندهی سایر فعالیت های ماورای درسی که منتج به رشد فکری، ذهنی، جسمی و شخصیت شاگردان می گردد.
(2) اشتراك در فعالیت های مندرج فقرۀ (1) این ماده به  موافقۀ والدین شاگردان صورت می گیرد.

 تأسیس څارندوی معارف
مادۀ سی وچهارم :
به منظور تقویت کیفیت ومؤثریت، نظم و دسپلین در مؤسسات تعلیمی مندرج این قانون
و انجام خدمات خیریه و اجتماعی رضا کارانه، عندالضرورت، ادارات څارندوی معارف  
تأسیس و توسعه می یابد.طرز فعالیت این ادارات مطابق لایحۀ مربوط تنظیم می گردد .

فصل دهم

تعلیمات سواد آموزی و  سواد حیاتی

  سواد آموزی وسواد حیاتی
مادۀ سی و پنجم :
سواد آموزی وسواد حیاتی شامل آموزش خواندن، نوشتن، حساب و آموزش دانش و مهارت های حیاتی، حرفوی و شغلی(پیشه) می گردد که برای اشخاص بالغ محروم از سواد و نوجوانان و جوانان بازمانده از مؤسسات تعلیمی درکشور به صورت متوازن و عادلانه تنظیم می گردد.

 اهداف سواد آموزی وسواد حیاتی
مادۀ سی وششم :
اهداف سوادآموزی و سواد حیاتی عبارت اند از:
1- رعایت احکام دین مقدس اسلام در رابطه با آموزش سواد و علم.
2- فراهم نمودن زمینه خواندن، نوشتن، حساب و کسب دانش و مهارت های حیاتی و حرفوی بیسوادان وکم سوادان  وآماده ساختن آنها برای ادامه تعلیمات.
3- فراهم نمودن زمینۀ ادامۀ تعلیم مندرج این قانون برای  نو جوانان و جوانانی كه از تعلیم
 باز مانده اند.  

 آموزش اجباری سوادآموزی و سواد حیاتی
مادۀ سی وهفتم :
(1)    آموزش سوادآموزی و سواد حیاتی برای كاركنان قرار دادی بیسواد و كم سواد ادارات دولتی و غیر دولتی اجباری می باشد.
(2)    وزارت ها و ادارات دولتی وغیر دولتی مكلف اند زمینۀ تدویر پروگرام های سواد آموزی و سواد حیاتی را به همكاری وزارت معارف در ادارات مربوط فراهم نمایند.    
(3)    طرز اجرای پروگرام های سوادآموزی وسواد حیاتی در وزارت ها و ادارات دولتی و      غیر دولتی طبق لایحۀ جداگانه كه از طرف وزارت معارف ترتیب و تصویب می گردد، تنظیم می شود.
(4)    وزارت ها و ادارات دولتی و غیر دولتی مندرج فقرۀ (2) این ماده مكلف اند، قرطاسیه  ومحل آموزش را تهیه ومعلمان سواد آموزی وسوادحیاتی را استخدام نمایند.
(5)    وزارت معارف مكلف است كتب ، مواد آموزشی و زمینۀ آموزش معلمان سواد آموزی وسوادحیاتی وزارت ها و ادارات مندرج فقرۀ (2) این ماده را تهیه و فراهم نماید.
(6)    وزارت معارف، پروگرام های ملی سواد آموزی و سواد حیاتی را بادر نظرداشت نیازمندی های جامعه و امكانات مالی دولت در تمام كشور به صورت متوازن و عادلانه وبا رعایت اولویت های اقشار محروم جامعه مطابق طرز العمل مربوط، تدویرمی نماید.

 اداره و انسجام سوادآموزی و سواد حیاتی
مادۀ سی وهشتم :
(1) به منظور طرح و تطبیق پروگرام  های ملی در عرصه سوادآموزی و سواد حیاتی، جلب منابع، انسجام، رهبری و نظارت از روند تطبیق پروگرام های متذكره، کمیسیون عالی سواد آموزی و سواد حیاتی در چوكات وزارت معارف ایجاد می گردد.
(2) تركیب اعضاو طرز فعالیت كمیسیون مندرج فقرۀ (1) این ماده مطابق طرزالعمل مربوط تنظیم می گردد.

فصل یازدهم

احکام متفرقه

 ممنوعیت تعذیب جسمی و روحی
مادۀ سی ونهم :
هرنوع تعذیب جسمی و روحی  شاگردان، حتی به منظور تأدیب و اصلاح آنها ممنوع می باشد. متخلفین مطابق به احکام قانون مورد تعقیب عدلی قرار می گیرند.

ممنوعیت فعالیت های سیاسی
مادۀ چهلم :
(1) فعالیت های حزبی وسیاسی شاگردان، معلمان ، استادان ، مدرسان وسایر کارکنان وزارت معارف در محیط مؤسسات تعلیمی و پروگرام های تعلیمی وتربیتی مندرج این قانون ممنوع است.
(2) بهره برداری اشخاص، سازمانها و احزاب سیاسی از مؤسسات تعلیمی مندرج این قانون و پروگرام های تعلیمی و تربیتی جهت تأمین مقاصد سیاسی ممنوع است.

 لباس
مادۀ چهل ویکم :
شاگردان ، معلمان ، استادان و مدرسان مؤسسات تعلیمی مندرج این قانون، دارای لباس های مخصوص می باشند که نوعیت آن با درنظرداشت شرایط اقلیمی و مقتضیات فرهنگی مناطق مختلف کشور، مطابق لایحۀ مربوط تثبیت می گردد.

 معاش تشویقی
مادۀ چهل ودوم :
به منظور تشویق معلمان، استادان، مدرسان، مؤلفان، محققان و اعضای علمی و مسلکی  مؤسسات تربیۀ معلم، مرکز ساینس و تکنالوژی تعلیمی وتربیتی، انکشاف نصاب تعلیمی و نشرات، تعلیمات رسمی اسلامی، دارالحفاظ ها و تعلیمات تخنیکی – مسلکی مطابق سند تقنینی مربوط، معاش امتیازی تشویقی  پرداخته می شود.

 وقت کار
مادۀ چهل وسوم :
حاضری ، رخصتی و وقت کار معلمان، استادان، مدرسان، مؤلفان، محققان و سایر کارکنان معارف با رعایت احکام قانون كار مطابق لوایح مربوط ، تنظیم می گردد.

 تقاعد
مادۀ چهل و چهارم :
معلمان، استادان، مدرسان، مؤلفان و محققان، اعضای علمی و مسلکی مطابق احکام قانون از حقوق تقاعد مستفید می شوند. در صورت ضرورت اداره و موافقۀ آنها که توانایی کار را داشته
 باشند، دورۀ کارآنها الی ده  سال دیگر تمدید می گردد.

 امتحان ملی مهارت های معلمی
ماده چهل و پنجم :
شخصی به حیث معلم مقرر شده می تواند كه بر علاوه داشتن شرایط مندرج قانون كاركنان خدمات ملكی، امتحان ملی مهارت های معلمی را، مطابق طرزالعمل مربوط، مؤفقانه سپری نماید.

 مساعدت
مادۀ چهل وششم :
وزارت معارف به منظور مساعدت مادی و معنوی با معلمان ،استادان، مدرسان، مؤلفان، محققان و سایر كاركنان مربوط، پروگرام های مؤثری را بشمول ایجاد صندوق معلم وکوپراتیف ها درحدود امکانات مالی دولت طرح و تطبیق می نماید. طرز فعالیت و شرایط استفاده ازاین پروگرام ها مطابق لایحۀ مربوط تنظیم می گردد.

 استفاده از سکالرشپها و فیلوشپها
مادۀ چهل و هفتم  :
وزارت معارف به منظور رشد و توسعۀ علمی - مسلکی و تخصصی کارکنان علمی و اداری مربوطه زمینه مناسب استفاده از سکالرشپها و فیلوشپهای داخلی و خارجی و اشتراک در کورسها، سیمینارها، ورکشاپ ها، کنفرانس ها و سمپوزیم ها را مطابق لایحۀ مربوط به طور متوازن و عادلانه در کشور مساعد می سازد.

 شورای اولیای شاگردان، معلمان و مردم محل
مادۀ چهل وهشتم  :
(1) شورای نمایندگان اولیای شاگردان، معلمان و مردم محل در مکاتب و مؤسسات تعلیمی دولتی و خصوصی به غرض تأمین اهداف ذیل ایجاد می گردد:
۱-سهم گیری فعـا ل اولیای شاگردان،معلمان ومردم محل در مراحل تعلیم و تربیه، به منظور حل مشکل تعلیمی و تربیتی، در  بهبود کیفیت تعلیم و تربیه، در جلوگیری ازسوء استفاده وتخلفات قانونی وتأدیبی شاگردان و منسوبین معارف.
۲-نظارت و مواظبت از تعلیم، اخلاق، تهذیب ، دسپلین و برخورد های اجتماعی شاگردان و منسوبین معارف.
۳-حمایت ازشاگردان ومنسوبین معارف در برابر خشونت واعمال تخریبی در خانواده،
 داخل وخارج ازمؤسسۀ تعلیمی.
۴-اشتراک فعال در مدیریت و تطبیق پروگرام های انکشافی وزارت معارف برای بهبود نظام تعلیم و تربیه در کشور.
(2) تشكیل و طرز فعالیت شورای مندرج فقرۀ (1) این ماده مطابق لایحۀ مربوط تنظیم می گردد.

 تنظیم سایر امور اداری
مادۀ چهل ونهم :
شرایط شمول، ارتقأ، امتحانات، فراغت، تأدیب، تبدیلی، انفکاک و اخراج شاگردان، مؤسسات تعلیمی و سایر پروگرام های تعلیمی و تربیتی مندرج این قانون، مطابق اسناد تقنینی مربوط تنظیم می گردد.

 سند فراغت
مادۀ پنجاهم :
فارغان دوره های مختلف تعلیمی مندرج این قانون و پروگرام های تعلیمی و تربیتی  مستحق سند فراغت از وزارت معارف می باشند. شرایط، مشخصات و نوعیت سند فراغت مطابق لوایح مربوط تعیین می گردد.

 وضع لوایح وطرز العمل ها
مادۀ پنجاه و یکم:
وزارت معارف به منظور تطبیق بهتر احکام این قانون، مقرره ها را پیشنهاد و لوایح و طرزالعمل ها را وضع و تطبیق می نماید.

 انفاذ
مادۀ پنجاه ودوم:
این قانون، از تاریخ توشیح نافذ و در جریدۀ رسمی نشرگردد ،با انفاذ آن، قانون معارف منتشرۀ  جریدۀ  رسمی شماره (796) مؤرخ 29 محرم الحرام 1422 ھ . ق. وسایر احکام مغایر، ملغی شناخته می شود .

مهلت ارسال نظر برای این مطلب تمام شده است