صدمه رسانی به پوشش گیاهی باعث آمدن سیل و برف کوچ می شود.

به دلیل ناامنی و نبود حاکمیت در طی سه ده و عدم مراقبت از جنگل ها و نی های بوته ها و گیاهان در نواحی، روستاییان مناطق کوهستانی بعضی مناطق افغانستان را از پوشش گیاهی تقریبا برهنه کرده اند. این کار آنها آسیب به پوشش گیاهی ومحیط زیست مناطق رسانده است که زمین کوهای برهنه این مناطق دیگر توانایی جذب باران و نگهداری برف را ندارد.

این وضعیت نه تنها کشاورزی و چارواداری را در مناطق کوهستان در وضعیت بد قراداده است و نیز دامنه کوها وخاک زمین های هموار و ریگزارها را و حتی بسترهای خشک دریاها را بر سر راه سیلاب های بهاری و خزانی مبدل ساخته است. کندن بی رحمانه بوته ها و گیاهان باعث برهنه شدن کوها و دشت ها از پوشش گیاهی شد ه است که در نتیجه این کار خاک بطور مستقیم مقابل شعاع آفتاب قرارگرفته در این صورت درجه حرارت بلند رفته و خاک آن مناطق خشک شده و دیگر توان جذب باران و نگهداشت برف را ندارد. پیامد فوری این وضیعت باعث زود و سریع آب شویی یخچال های منطقه کوبابا و سلسله کوه هندوکش و هم افزایش سیل و برف کوچ, جریان شن روان و طوفان باد در این مناطق شده است. سیل و برف کوچ و توفان بادها افزون بر آسیب هایی که به کشاورزی و محیط زیست وارد می کند هر سال باعث مرگ افراد زیادی در این مناطق شده است.

این بوته ها، گیاهان زیست بومی این منطقه هستند که یکی از عوامل پدید آمدن آب و هوای گوناگون در عرض منطقه می باشند. کندن بیش ازحد این گیاهان سبب آسیب رسانی به محیط زیست منطقه می شود. تخریب بیش از حد این گیاهان اثرات مخربی را روی سطح منطقه می گذارد و هم به روند بیابان شویی رو به توسعه مناطق گرمسیر می افزاید. گیاهان جز اساس منابع طبیعی تجدید شونده محیط زیست بوده که نقش مهمی در حفظ خاک و تنظم چرخه آب در طبعیت وفراهم نمودن شرایط زیست و بقای حیات وحشی, تامین بخش قابل توجهی از علوفه مورد نیاز چارواهای اهلی ,حفظ تعادل محیط زندگی و تامین معیشت و ادامه امکان زیست انسان می باشند.

مراقبت از سرسبزی و خرمی خاک افغانستان تالاش برای جلوگیری از گسترش بیابان های شمال و جنوب کشور یکی از ماجراهایی است که باید مسوولان اداره ملی محیط زیست و ریاست جنگلات نواحی در همه جا جدی گرفت.

اداره ملی محیط زیست و مردم باید برای حفظ منابع گیاهی اهمیت جدی داد و این گنج واقی را نابود نکرد وجود فضای سبز در داخل محیط زیست به لطافت هوای محیط زیست کمک می کند. پوشش گیاهی باعث بالا رفتن نفوذ آب در خاک می شود. بنابراین درهنگام بارندگی مناطقی که دارای پوشش گیاهی مناسب می باشند حجم کمتری از آب به صورت رواناب بروی سطح زمین جاری می شود و همچنین پوشش گیاهی با گرفتن اولیه قطرات باران از ضرب مستقیم قطرات و در نتیجه متلاشی شدن ذرات خاک جلوگیری می کند و ریشه گیاهان از حرکت و جابجایی ذرات خاک توسط آب و باد جلوگیری می کند. پس پوشش گیاهی نقش بسیار بزرگی در جلوگری از فرسایش خاک ایفا می کند و فرسایش خاک یکی از عوامل مهم تخریب محیط زیست محسوب می شود.

با فرسایش خاک باران شدید موجب رواناب و سیل ها می شود و سیلاب سدها، نهرها، جوی های عنعنوی و کاریزها را پر می کند و هم با از بین رفتن پوشش گیاهی روند فرسایش خاک شتاب بیشتری گرفته و در کیفیت آب رودخانه ها تاثیر گذاشته و به ماهیان و سایر مرغان آبی اسیب فراوانی وارد می کند.

پوشش گیاهی بهترین و آسان ترین راه جلوگیری از فرسایش خاک به حساب می آید. شدت این فرسایش در کو ه ها بعلت داشتن شیب بسیار بیشتر است. شیب زیاد باعث تسریع جریان آب شده به همان نسبت میزان هدر رفتن آب افزایش پیدا می کند. به همین علت پوشش گیاهی در مناطق کوهستانی از اهمیت زیادی برخوردار می باشد. علاوه بر آن پوشش گیاهی باعث حفظ و نگهداری رطوبت خاک می شود.

روطوبت خاک است که مساله موجبات امکان حیات بوته ها و زندگی هزران نوع حشره و میلیون ها میکرو ارگانیزم را فراهم می آورد. که این حشرات علاوه بر اینک امکان حیات پیدا می کنند.

با ساختن لانه در زیر بوته ها خاک زیر بوته ها را بصورت اسفج در آورده و قابل نگهداری آب می کنند و این کار سبب می شود موقع بارندگی مقداری از آب باران در آن حفر ها ذخیره شده و از راه افتادن سیلاب که باعث فرسایش و نابودی مزارع و محل زندگی انسان ها می گردد مانع شود.

متاسفانه هنوز هم روند تخریب از بن کندن بته ها گیاهان دارویی بخصوص گیاه شیرین بویه, پسته زارها و قطع درختان درسرتاسر افغانستان ادامه دارد بر اساس امار وارقام وزارت زراعت درگذشته بیش از چهار صد و پنجاه هزار هکتار زمین درخت پسته وجود داشته که حدود 40 درصد آن تا اکنون از بین رفته است. پیامد این کار تخریب و فرسایش خاک سبب گسترش بیابان های خشک و بی حاصل است و یکی از خطرهای اصلی برای امروز ما و نسل های بعد ما است.

قابل ذکر است که سبب بیابان شدن منطقه نتیجه عمل انسان است. دخالت چوپانها ها در برهم زدن اکوسیستم، چرای منطقه و چرای بی رویه گله ها ی گاو, بز و رمه های گوسفند همواره صورت می گیرد. خوردن شاخه های جوانه درختان ولگد مال علوفه ها توسط چرش بیش ازحد گله ها موجب برهنه شدن کوها و دشت ها از وجود پوشش گیاهی شده و بالاخره موجب تخریب محیط زیست می گردد. چوپان ها باید با درنظر داشت پوشش گیاهی یک منطقه توجه داشته باشند چه مقدار حیوان را می توان وارد منطقه کرد.

ورود گله ها به چراگاه ها قبل از زمان مناسب به پوشش گیاهی لطمه وارد می نماید. به دلیل رطوبت زیاد خاک و درآمد ورفت زیاد گله ها در چراگاه باعث فشرده شدن خاک وکم شدن حجم خاک می گردد. در نتیجه علاوه بر اینک قابلیت نفوذ خاک نسبت به نذولات کاهش خواهد یافت نگهداری خاک نسبت به آب نیز کاهش می یابد و بلاخره باعث گاهش پوشش زنده گیاهی می شود.

عوامل اصلی فرسایش خاک از بین رفتن پوشش گیاهی طبیعی خاک می باشد. نکاتی را باید مورد قرارداد که تا اکوسیتم چرا به خوبی حفظ شود. از جمله این نکات رعایت ظرفیت چرا و برداشت مجاز از چراگاه ها است و هم رعایت فصل چرا و آمادگی چرا جهت استفاده پس از حدود یک ماه از شروع فصل بهار هنگامی که زمین برای چریدن گوسفندان و بره ها و بزغاله ها سرسبز شده باشد که تا بره ها و بزغاله ها غذای خود را از طریق چریدن علف صحرا تامین کنند.

مفیدیت جلوگیری از چرای بی رویه
بهترشدن وضیعت پوشش گیاهی در نتیجه هنگام بارندگی از ایجاد رواناب کا سته می شود و آب فرصت کافی برای نفوذ را در خاک پیدا می کند. سفره های آب های زیرزمینی تغذیه شده و چشمه ها وکاریزها در قریه جات پر آب می گردد. بانفوذ آب در خاک دیگر سیلاب ها به وجود نمی اید و از بسیاری از خسارات مالی و جانی جلوگیری به عمل می آید. برای تحقق این هدف لازم است تا ما انسان ها با منابع طبیعی و محیط زیست خود با احتیاط تمام برخورد نموده زمینه استفاده مطمین و دوا م دار و حفظ ونگهداری آنها را فراهم نما یم و به کمبود منابع روبرو نشویم و این امنت بزر گ به طور درست به نسل های بعدی انتقال یاید.


داکتر یارمحمد

مهلت ارسال نظر برای این مطلب تمام شده است