حكومت ها پس از به وجود آمدن، برای بقای خود به هماهنگی و همسویی ملي نيازمندند. اين امر در صورتی تحقق می يابد كه حكومت با علت وجودی يا انديشه ی سياسی خود، تابعيت مردم نواحی مختلف كشور را، حتی آنهایی كه وجوه مشترك ندارد، جذب كنند و هويت ملی واحد بوجود آورد. هويت ملی واحد بر اساس زبان، مذهب، تاريخ، نژاد، نظام سياسی و ارزش های مشترك شكل می گيرد.

داکتر سید حسن ویرا جامعه شناس در برنامه ای رسانه ای گفت: در کل ما دو نوع مفاهیم داریم یک نوع مجرد و انتزاعی و نوع دیگر عینی و مشاهده پذیر. در مفاهیم عینی مشکلی نداریم و مشکل عمده در مفاهیم ذهنی و انتزاعی است که هویت ملی نیز از این مفاهیم محسوب می شود.

به باور وی، در تعریف هویت ملی اجماع نظر کلی در بین علمای اجتماعی وجود ندارد زیرا این مفهوم نسبتاً جدید است. هویت ملی مجموعه دارایی های مفهومی فعال است که قابلیت پاسخگویی به نیازها و پرسش ها را در موضوع «من» و «ما» کی هستم و کی هستیم، فراهم سازد.

ویرا شرایط فعلی افغانستان را بحران زده دانست و گفت: افغانستان در گذشته شاهد سه هویت ایستا، هویت بحران زده، هویت پویا بوده است. جامعه ای که آرام است و همه چیز در سر جای خود قرار دارد، سنت ها به چالش کشیده نشده و مردم در برابر پرسش های جدید عکس العمل نشان نمی دهند هویت ایستا است. مردم افغانستان در شرایط فعلی دچار هویت بحران زده هستند. ارزش ها، عقاید، باورها و هنجارها در این سرزمین به کلی زیر سوال رفته است. انتخابات فعلی نمونه ی یک جامعه ی بحران زده است، جامعه ای که حتی نمی تواند نتیجه ی انتخابات را بپذیرد و نظام سیاسی کشور نیز نسبت به یکی از موضوع های عمده و مهم کشور غیرفعال عمل می کند.

داکتر حسن ویرا تصریح کرد: ما هنجارهای خود را در طول این 30 سال از دست دادیم و نتوانستیم ارزش های جدیدی را خلق کنیم. هویت ملی افغانستان مخدوش شده است. ما در گذشته می توانستیم تعریف واحدی از خانواده داشته باشیم در حالی که در حال حاضر، هویت های متکثری در جامعه وجود دارد و نمی توان تعریف واحدی را ارایه داد. به طور نمونه دین اسلام می تواند به عنوان هویت ملی تعریف شود. اسلام یک باور دینی مجرد نیست و باید آن را در عینیت ببینیم. ارزش های اسلام باید به طور عینی در سطح حکومت و در جامعه مشاهده شوند در حالی که فساد بیدادمی کند و بحران های اخلاقی به شدت وجود دارد. حادثه ی اخیر پغمان بیانگر جامعه ی بحران زده است. ارزش ها و باورهایی که می تواند مولفه های قوی در احساس مشترک ما باشد در عینیت وجود ندارد. جامعه ای که ارزش های خود را از دست بدهد اعمال مردم آن قابل پیش بینی نیست.

جامعه شناس عملکرد کرزی در تشکیل هویت ملی را ظاهری دانست و افزود: در برخورد با مسایل اجتماعی دو برخورد وجود دارد دینامیکی و میکانیکی. در حکومت کرزی شاهد برخورد میکانیکی بودیم و نه برخوردی که بتواند در ایجاد هویت مشترک کمک کند. نمایندگان اقوام در ساختار سیاسی آورده شدند در حالی که افراد به تنهایی نمی توانند از یک قوم نمایندگی کنند زیرا هویت ملی در وجود یک شخص قابل تعریف نیست. متاسفانه با این برخورد ظاهری و مکانیکی در حکومت فعلی به هویت ملی یکپارچه دست نیافتیم.

وی خاطرنشان ساخت: تکثر قومی یک واقعیت در جامعه ی افغانستان است اما مهم این است که حس هویت ملی در اشخاص وجود دارد یا خیر. به طور مثال در گذشته اصطلاح «افغان» به قوم پشتون اطلاق می شد. در حال حاضر این کلمه بار قومی خود را از دست داده و بار هویت ملی به خود گرفته است. نباید به این کلمه حساسیت نشان بدهیم. ما افغانی هستیم چون متعلق به سرزمین افغانستان هستیم. تمام اقوام افغانستان در ایجاد هویت ملی سهم داشتند. ستاره های ملی ما مانند مولانا، کاتب، غبار، از اقوام مختلف کشور است. این افراد هویت تاریخی ما را می سازند. بنابراین هیچ گاه نمی توانیم بگوییم که حداکثری ها در ایجاد هویت ملی سهم داشتند و نه اقلیت ها. در کشور ما حتی گاه بر عکس اقلیت ها در ایجاد هویت ملی بسیار موثر بودند.

داکتر ویرا در ادامه گفت: متاسفانه در تاریخ افغانستان، تغییرات در سطح برنامه های حکومت ریشه در گرایش های غلط قومی دارد و نه گرایش های ملی. به طور مثل در قندهار و جلال آباد به پشتون تدریس می شد و هیچ گونه مشکلی وجود نداشت ولی جامعه ی امروز متفاوت از گذشته است و همه چیز در حال تغییر است.

کد (26)

مهلت ارسال نظر برای این مطلب تمام شده است