سرزمین افعانستان دارای کوه های سر به فلک یخچالی پر برف و جهیل های یخبندان در میان ارتفاعات هندوکش, کوه بابا , سفید کوه مخزن برف های دایمی است. این یخچال های طبیعی منبع تعداد فراوانی چشمه، کول ها, تالاب ها و دریاهای خروشان افغانستان است و آب آشامیدنی ده ها میلیون آدم را فراهم می کند و هم در عرصه کشاورزی صنعت و تولید برق در داخل و خارج از افغانستان مهم است. از برکت جریان ذوب آب یخچال ها در دره های خوش آب و هوا و حاصل خیز سلسه جبال هندوکش محیط مساعدی برای پرورش درختان میوه کمیاب و کشت طلای سفید پنبه، کنجد، لبلبو، پروش پیله و کشت زعفران با کیفیت به وجود آمده است.

در نواحی ولایات که کنترل آب های سطحی، آبیاری اراضی کشاورزی را ممکن ساخته است، حکومت های و قت سعی وتلاش مداوم در ساخت پروژه های زیربنا یی در کشور نموده اند. ایجاد پروژ های زیربنایی آبیاری دولت های سابق در قدم اول به دلیل اینکه نیروی کار دهقانی یعنی شهروندان دهات که به شهر های کلان دیگر کوچ نکنند و هم تولیدات زراعتی آبی عمدتاً با ارزش بوده است.دلیل دوم، آبیاری با عث کاهش خشکسالی ها و به وجود آمدن وادی های سبز و مرطوب در نواحی می شود و از وسعت بیشتر بیابان و صحرا پیش گیری می کند.

دلیل سوم، آبیاری باعث تامین امنیت ملی می شود و متکی نبودن ازنظر غذایی به کشور های بزرگ یا همسایگان می شود و باعث می شود در سطح بین المللی از قدرت عمل بیشتر برخور دار باشد. پروژه های آبیاری زراعتی که به حیث قدم های نخست مکا نیزه ساختن زراعت افغانستان به شمار رفته است، با تاسف شنیدم که این پروژه های توسط وزیر زراعت اولین دوره ریاست جموری محترم کرزی به قیمت بسیار نازل تر از نرخ روز به گروه های خاص فروخته شده است و در شرایط کنونی نه تنها به حفظ این پروژه ها ضرورت داریم، بلکه به ایحیای دوباره یا بازسازی و بهسازی آنها در مناطق آسیب پذیر نیز ضرورت داریم. پروژه های زراعتی که به حیث قدم های نخست مکانیزه ساختن زراعت افغانستان به شمار رفته به طور ذیل بیان می کردد که در راه بازساازی آنها باید اقدام صورت گیرد.

پروژ آبیاری اعظیم دره ارغنداب هلند یکی از بزرگ ترین ولایت زراعتی افغانستان به شمار می رود و در غرب افغانستان واقع است ودومین رود بزرگ تولید برق آبی کشور بنام دریای هلمند که از کوبابا سرچشمه می گیرد, زمین های زراعتی این ولایت به وسیله چندین کانال مدرن آبیاری می شود. پروژه آبیاری هلمند ارغنداب 143 هکتار زمین جدید زراعتی را زیر گشت گندم سالانه و دیگر نباتات صنعتی قرارمی داد. این پروژه بوسیله کانال آبیاری ازدریای ارغنداب آبیاری می گردد. این پروژه نهایت در سرسبزی وتغیر اقلیم وآب وهوای منطقه جنوب غرب مساعدت و هم از صحرا شوی دشت مارگو و ریگستان جلوگیری نیز نموده بود. سد گرشک که بالای در یای هلمند اعمار شده است به زیبای شهر گرشک کمک کرده و این شهر از پوشش گیاهی خوب بر خورداراست وگریشگ داری بند برق آبی می باشد ومصرف برق شهر را تامین می کند.

با احیای دوباره پروژه آبیاری اعظم هلمند ارغنداب که ساحه انکشاف این پروژه دشت مارگو و ریگستان می باشد. در طرف راست دریای هلمند دشت مارگو و به طرف چپ آن ریگستان قراردارد. در اثر اعمار کانال بزرگ عظیم 500 کیلومتری از سد کجکی وحفر چاهای عمیق از باز گشت زمین به صحرا شویی غیر قابل زرع جلوگیری می نماید و باعث می گردد که میلیون ها هکتار زمین به ساحه زراعتی وکشت نبات مفید درآید وبه این ترتیب زرع پنبه , برنج گندم ونباتات صنعتی درختان میوه بی نهایت زمینه می دهد و در سرسبزی وتغییر اقلیم آب وهوای منطقه جنوب غرب مساعدت می نماید وبدون تردید احیا ودوباره و بازسای این پروژه عظیم در انکشاف اقتصاد کشور ودر آمد نقش بارزی ایفا می کند و زمینه بازگشت پناهندگان را از ایران و پاکستان به کشور فراهم می کند و در کار وتولید جذب می می شوند.

پروژه آبیارسرده غزنی, پروژه آبیاری کانال ننگرهار,پروژه آبیاری کنال ده سبز، پروژه آبیار ادامه کنال پروان، پروژه آبیاری خواجه الوان ولرخاوی بغلان, پرورژ آبیاری چاردره و چوغه قندوز، پروژه آبیاری نهر شاهی علی چوپان بلخ، پروژه آبیاری دشت کیله گی، پروژه آبیاری کوکچه تخار که دراکثریت این پروژه ها از روش و تکنولوژی معاصر درکشت و زرع استفاده به عمل می آید و فعلاً احتیاج به ترمیم ساختمان و انکشاف دوباره دارند. احیای دو باره این گونه پروژه ها در جهت توسعه بخش زارعتی صنعتی و بلند بردن اقتصاد واحد های اداری قابل ملاحظه می باشد و همچنان اهمیت شایانی در جهت کاریابی به جوانان داخل کشور و ایجاد کاربرای متخصصین پناهنده که ه بازگشت می نمایند، دارد.

انکشاف ساحه با غداری در نواحی ولایات در جهت بهبود محیط زیست و تشویق مردم دهات به باغداری و ترویج نهال میوه که محصول آن منفعت و پول بیشتر برای باغداران در مناطق که مطابق شرایط اقلیم منطقه باشد.

در سال های قبل بخاطر نبود امکانات صدور میوه خشک وتر به کشور های همسایه و جهان باغداران کشورما نیز به کشت خشخاش روی اورده و در ختان میوه دار خود را قطع بی رحمانه نموده اند که برای احیای دوباره آن باید در جهت برگشت به کسب باغداری و تاک داری به آنها کمک های مادی وفنی معقول برای پاک کاری و پروسس میوه مطابق به نورم بین المللی وهم در جهت حفظ ونگهداشت و انتقال میوه تر وخشک وبازاریابی صورت گیرد.

باغداری داری ظرفیت های کلانی می باشد که می شود به منابع عایداتی برای افغانستان تبدیل شود. در سال های پیش از 1990 حدود 25 تا 30 درصد گل صادرات افغانستان را میوه تر و خشک تشکیل می داد. باغداری علم شناخت پرورش و تولید میوه جات سبزی جات و نباتات زینتی می باشد و از مزرعه دارای مجزا است. بسیاری عملیات باغداری جنبه تیوری نداشته ساحه عملی وتجربی دارد. افغانستان یک کشور کم رشد وسیله اساسی زندگی اکثریت نفوس آن را زراعت با غداری وچارواداری تشکیل می دهد.


داکتر یارمحمد

>>>   سر تا پا دولت کرزی از عدم تقرر کادر های مسلکی در تما م عرصه محیط زیست ، زراعت و آبیاری اشتباه کرده است.

>>>   واقعاُ فروش پروژه های زراعتی به مافیایی زمین یک اشتباه بزرگ از دولت نابکار بود که با عث بیکاری میلیون شهروند افغانستان و صدها افغان مهاجرت از کشور شده است.

مهلت ارسال نظر برای این مطلب تمام شده است