در دشت‌های بی‌سپاه قندهار و زابل جایی که باد خشک جنوب گرد و غبار را از روی ردپای پرندگان مهاجر پاک می‌کند دیگر نمی‌توان تفاوتی میان «قانون» و «تخریب سیستماتیک» دید. گروهی از شکارچیان عرب با مجوزهای رسمی صادرشده از سوی وزارت اطلاعات و فرهنگ و ادارهٔ حفاظت محیط‌زیست طالبان در روزهای اخیر به شکار هوبره، شاهین و باز گونه‌هایی که بر اساس کنوانسیون CITES در فهرست «در معرض خطر شدید انقراض» قرار دارند پرداخته‌اند. آن‌ها نه تنها شکار را در دشت‌ها انجام می‌دهند بلکه در شبکه‌های اجتماعی از جمله اسنپ‌چت، ویدیوهایی منتشر می‌کنند که در آن‌ها جگر پرندگان را در ظروف پلاستیکی جدا می‌کنند، بقیهٔ لاشه را در بیابان رها می‌سازند و سپس با همان پرندگان کشته‌شده در دستان در هواپیمایی خصوصی عکس یادگاری می‌گیرند.

به گزارش شفقنا؛ این «توریسم شکاری» بر اساس اعتراف خود مقامات طالبان در سال ۱۴۰۱ بخشی از قراردادهایی به ارزش ۴۲ میلیون دالر است. پولی که در مبادلهٔ آن ثروت زیستی یک کشور آسیب‌پذیر به ثروت شخصی تبدیل می‌شود. اما تناقض عمیق اینجاست: افغانستان، عضو سه کنوانسیون بین‌المللی محیط‌زیست (CITES، Bonn و CBD) امروز نه‌تنها نمی‌تواند از حیات‌وحش خود دفاع کند بلکه خود به‌عنوان دولت، دعوت‌نامهٔ رسمی برای شرکت در COP30 نشست جهانی تغییرات اقلیمی در برازیل را دریافت نکرده است؛ در حالی‌که همین رژیم شیوخی را که سالانه هزاران پرندهٔ مهاجر را از افغانستان حذف می‌کنند با گواهی گردشگری و جواز شکار به‌عنوان «مهمان ویژه» استقبال می‌کند.

رویارویی با واقعیت: شکار در سایهٔ مجوزهای رسمی؛
در بیست روز گذشته گروهی ۱۰ نفره از شکارچیان عرب‌زبان با چندین خودروی لوکس و تجهیزات شکار پیشرفته در ولسوالی‌های دامان، ارغستان و میوند (قندهار) و شهرصفا (زابل) دیده شده‌اند. منابع محلی تأیید می‌کنند که این گروه‌ها دارای نامهٔ رسمی طالبان، جواز شکار از ادارهٔ ملی حفاظت محیط‌زیست (NEPA) و برگهٔ گردشگری از وزارت اطلاعات و فرهنگ این گروه بوده‌اند.

در شبکه‌های اجتماعی این شکارچیان که بسیاری از آن‌ها را شهروندان قطر، عربستان و امارات می‌دانند، تصاویر و ویدیوهایی از سفرشان از هرات به مناطق مرزی، شکار در دشت‌های باز و حتی حمل پرندگان در داخل هواپیما منتشر کرده‌اند. در یکی از ویدیوهای چندثانیه‌ای، چندین پرندهٔ کشته‌شده دیده می‌شوند که جگر آن‌ها جداگانه در ظرفی نگهداری شده و بقیهٔ گوشت در طبیعت رها شده است. الگویی که بر ادعای «شکار به‌منظور مصرف دارویی» تأکید دارد.

زمینهٔ مالی و سیاسی: قراردادهای میلیون‌دالری و تناقضات بین‌المللی؛
در سال ۱۴۰۱ وزارت اطلاعات و فرهنگ طالبان رسماً اعلام کرد که با گردشگران خارجی عمدتاً شکارچیان عرب قراردادهایی به ارزش ۴۲ میلیون دالر برای «توریسم شکاری» امضا کرده است. حیات مهاجر فراهی، معین پیشین این وزارتخانه در آن زمان گفت: «قراردادها با رعایت اقدامات قانونی امضا شده‌اند. شکار هر گونه پرنده مجاز نیست.»

اما گزارش‌های میدانی و تصاویر منتشرشده نشان می‌دهد که هدف اصلی این شکارچیان، هوبره (Houbara Bustard) پرنده‌ای مهاجر و در معرض خطر است. این گونه هر سال از آسیای میانه به مناطق گرم و خشک جنوب و غرب افغانستان مهاجرت می‌کند تا در آنجا جفت‌گیری و تخم‌گذاری کند. در فرهنگ برخی شیوخ خلیجی، جگر هوبره به‌عنوان «افسرهٔ طبیعی تقویت قوای جنسی» اعتبار ویژه‌ای دارد و قیمت آن در بازارهای سیاه خلیج فارس به هزاران دالر می‌رسد.
پرندگان دیگری مانند شاهین، باز و غاز وحشی نیز در لیست اهداف قرار دارند. سفرهای سالانهٔ این گروه‌ها معمولاً از پاییز تا اوایل بهار و در ولایت‌های هرات، فراه، نیمروز و هلمند انجام می‌شود. یعنی در همان مناطقی که بیشترین تراکم پرندگان مهاجر را دارند.

تناقض با تعهدات بین‌المللی: افغانستان عضو سه کنوانسیون حفاظتی است
افغانستان در سال ۱۹۸۶ به کنوانسیون CITES پیوست، کنوانسیونی که هوبره، شاهین، باز، یوزپلنگ آسیایی و پلنگ برفی را در پیوست I و II قرار داده و هرگونه شکار، تجارت یا قاچاق آن‌ها را بدون مجوز بین‌المللی ممنوع می‌کند.
همچنین کشور حاضر عضو کنوانسیون Bonn (CMS) است که بر حفاظت از حدود ۳۰ گونهٔ پرندهٔ مهاجر که مسیرهای پروازی آن‌ها از قلمرو افغانستان عبور می‌کند تاکید دارد.
و در نهایت افغانستان در سال ۱۹۹۲ به کنوانسیون تنوع زیستی (CBD) پیوسته و موظف است:

راپور ملی تنوع زیستی ارایه دهد، مناطق حفاظت‌شده ایجاد کند و از انقراض گونه‌ها جلوگیری کند.
اما تاکنون هیچ منطقهٔ حفاظت‌شدهٔ عملیاتی در افغانستان وجود ندارد و NEPA اگرچه به‌صورت رسمی فعال است در عمل فاقد بودجه، نیروی انسانی و صلاحیت مستقل برای نظارت بر فعالیت‌های شکاری است.

سکوت در مجمع جهانی: افغانستان از دعوت به COP30 محروم شد
در همین حال ادارهٔ ملی حفاظت محیط‌زیست (NEPA) اعلام کرده که افغانستان دعوت‌نامهٔ رسمی برای شرکت در کنفرانس تغییرات اقلیمی سازمان ملل (COP30) که از ۱۰ تا ۲۱ نوامبر ۲۰۲۵ در بلم، برازیل برگزار شد دریافت نکرده است. در سال گذشته طالبان تنها به‌عنوان «میهمان کشور میزبان» نه به‌عنوان نمایندهٔ یک طرف مشارکت‌کننده در COP29 شرکت کردند.
این سکوت بین‌المللی در حالی رخ می‌دهد که افغانستان یکی از آسیب‌پذیرترین کشورهای جهان در برابر تغییرات اقلیمی است. کاهش ۳۰ درصدی بارش‌ها در دههٔ گذشته، انقراض تدریجی منابع آب زیرزمینی و سوءمدیریت زیست‌محیطی همگی اکوسیستم را به لبهٔ فروپاشی کشانده‌اند.

و در آخر؛
فعالیت‌های «توریسم شکاری» عرب‌ها در افغانستان فراتر از یک مسالهٔ زیست‌محیطی، نمادی از فروپاشی حاکمیت ملی در قلمرو منابع طبیعی است. طالبان در مبادلهٔ مالیِ کوتاه‌مدت اجازه می‌دهند ثروت غیرقابل جایگزین اکولوژیک کشور از جمله گونه‌های مهاجری که تعادل اکوسیستم مرکز آسیا را تضمین می‌کنند به‌صورت نظام‌مند نابود شود. این در حالی است که جامعهٔ بین‌المللی به‌دلیل عدم شناخت سیاسی طالبان هرگونه همکاری فنی و حمایتی با NEPA را متوقف کرده و در نتیجه حلقهٔ نظارتی کاملاً شکسته شده است. بدون فشار چندجانبه این شکار «قانونی» در واقع یک جنایت علیه تنوع زیستی منطقه محسوب می‌شود، جنایتی که تنها قربانیانش پرندگان نیستند.

کد (9)