نقش هويت ملى و فرهنگى از منظر اسلام و اهميت آن از نگاه روانشناسى:
اسلام به مثابه يك دين جهانى با پيام همگانى و انسان ساز نه تنها مخالف داشتن هويت فرهنگى نبوده بلكه در نگهدارى و رشد آن در جوامع مختلف نيز كوشا مى باشد. نمونه ى بارز اين گفته همانا رفتار و سنت رسول اكرم (ص) در هنگام هجرت شان از مكه به مدينه است كه ايشان با احترام گذاشتن به رسوم و عنعنات بومى مردم مدينه، عرف هاى سالم فرهنگى و ساختار هاى قبيلوى كه مردم از دير باز به آن عادت داشتند را از بين نبرده بلكه سعى كردند تا با اصلاح بعضى از موارد نا سالم و نا كارا جامعه اى تشكيل دهند كه متضمن هويت همگان و در عين حال متضمن ارزش هاى قرانى/اسلامى باشد. مسأله قابل اهميت ديگر اينكه به افراد غير عرب زمان پيامبر (ص) مانند بلال حبشى، سلمان فارسى، ماريه قبطيه (همسر پيامبر) و بقيه اجازه داده شد تا هويت خود را حفظ كنند و با ايمان آوردن به دين مقدس اسلام هويت ملى و فرهنگى خود را از دست ندهند تا آن حدى كه اين بزرگواران با پسوند اسمى كه گرفته شده از سرزمين آبايى شان بود صدا زده شده و متمايز شناخته شدند. گذشته از آن پيام قران نيز حذف و منحل ساختن هويت فرهنگى در اسلام را نمى رساند كه البته بحث آن از حوصله اين مقاله ى كوتاه خارج مى باشد.

و اما نقش و اهميت هويت ملى و فرهنگى از نظر روانشناسى؛ روانشناسان معتقدند كه داشتن فرهنگ و هويت متمايز ملى و فرهنگى چه از نظر فردى و چه از نظر اجتماعى در روان انسان بسيار حایز اهميت بوده و خيلى ها ضرورى مى باشد. فردى كه داراى هويت خاص ملى و فرهنگى است لزوماً از عزت نفس و اعتماد به نفس بالاى بر خوردار است چون كه خودش را مرتبط به يك كتله ى بزرگتر اجتماعى ميداند و در ضمير نا خود آگاهش يك امنيتى خاصى در اين زمينه نقش مى بندد كه اغلب باعث و متضمن ثابت بودن و استقرار شخصيت وى مى گردد. كارل يونگ از روان شناسان معروف كه نظريه هاى متعدد و معتبر علمى را مطرح كرده است معتقد بود كه داشته ها، مفاهيم و ميراث فرهنگى از جمله عوامل ناخود آگاهى است كه همانند سايه اى انسان را دنبال ميكند و چنانچه شخص از اين داشته ها و مفاهيم غافل باشد، سايه به همان اندازه غليظ تَر و مبهم تر مى باشد و شخص را وادار به انجام كار هاى مى دارد كه خودش نيز از سر منشا آن بى خبر است و يگانه راه نجات از اين سايه مبهم همانا آشنايى با فرهنگ و ادغام آن در زندگى روزمره شخص است.

و اما با در نظر داشت نقش عميق و سازنده اى كه هويت فرهنگى بالاى شخصيت و روان انسان دارد، يك مسأله بسيار مهم را نبايد از قلم انداخت كه آن عبارت است از بلا ها و اشكالالتى كه سرچشمه ى آن در افراط و يا هم ادراك غلط فرهنگ ها و يا هم وابستگى بيش از حد به فرهنگ غلط است. اگر يك فرد و يا يك اجتماع بيش از حد اعتدال به هويتى وابسته شود كه آن هويت متعلق به يك فرهنگى باشد عجين با مفكوره هاى فاسد، تعصبى، و يا هم ضد ارزش هاى خطرناك و يا اينكه از يك فرهنگ با ارزش و معتبر تا حدى پيروى كند و غرق در آن باشد كه فرهنگ ها و هويت ملت هاى ديگر را زير سوال برده و حتى به آنان بى احترامى كند كه در آن صورت داشتن همچون هويت ملى و فرهنگى قطعاً مشكل ساز براى شخص و جامعه خواهد شد.

در نتيجه، داشتن هويت ملى و فرهنگى از مقولاتى است كه دين مبين اسلام نه نتها مخالف آن نيست بلكه در راستاى حفظ و بقاى آن نيز كوشيده است. همچنان علم روانشناسى داشتن هويت متمايز فرهنگى را در سلامت روان انسان بار ها مطرح و ترغيب مى نمايد. اما وابستگى افراطى و بيش از حد به يك هويت ملى و فرهنگى (صرف نظر از خوب و يا بد بودن آن) باعث ايجاد اشكالات و خطر هاى فردى و اجتماعى خواهد شد كه در آن صورت نه دين مبين اسلام، نه علم روانشناسى و نه هم ساير علوم بشرى و اجتماعى آن را مورد تاييد قرار نخواهند داد.

(دكتر شيبا رحيمى)

>>>   خیر بینی

>>>   مشکل سران فاشیسم قبیله این اسن که مفهوم ملی و منافع ملی را نمیفهمند و خویت یکسان را با هویت ملی اشتباه گرفته اند.

>>>   بسیار نوشته علمی و بیان دلنشین

>>>   خانم رحیمی!
ترتیب وتنظیم کلمات وجملات بسیارزیبا.خیرببینی.اما
متاسفانه اعتمادبه نفس،عزت نفس ودرمجموع یک شخصیت نیک هیچ ارتباطی باملیت،فرهنگ ودین ندارد.
بلکه عامل موثر وتعین کننده عبارت انداز:
کرکترذاتی فرد،تربیه وپرورش فامیل،خوب وبدقبول شده دراجتماع،تحصیل،دانش ورشدفکری،هم صحبت ودوست ورفیق.
سعادت تان رامیخواهم.
فریاد

>>>   عجیب دنیایی است.
اگردروغ گفتی هیچ گپی نیست،واگرراست درجنجال خدامیمانی.
توکل به خدا.یک گپ راست.
اگردین سبب سعادت وخوشبختی میشد،ماامروز خوشبخترین مردم دنیا میبودیم.
اسلام الدین

مهلت ارسال نظر برای این مطلب تمام شده است