| تاریخ انتشار: ۱۸:۲۲ ۱۳۹۵/۱۱/۳ | کد خبر: 127664 | منبع: |
پرینت
 |
|
اسدالله جاوید – دانشجوی دوره‌ی دکترا در آلمان
قسمت اول
مقدمه
پس از ۲۰۰۱، به‌خصوص در جریان سال‌های اخیر، تحصیل در خارج از افغانستان دیگر منحصر و محدود به یک طبقه‌ی خاص از جامعه‌ی ما نبوده است. زمینه‌های تحصیل در خارج از کشور به‌شمول کشورهای اروپایی و امریکا تقریباً برای همه‌ی علاقه‌مندان واجد شرایط مهیا شده است. آلمان در بین کشورهای غربی، یکی از عمده‌ترین میزبانان دانشجویان افغانستانی در سال‌های اخیر بوده است. عوامل متعددی مانند کیفیت بالا و معیاری دانشگاه‌های آلمان، ارایه‌ی برنامه‌های متعدد به زبان انگلیسی، هزینه‌ی نستباً کم تحصیل در آلمان و وجود بورسیه‌های متنوع در تبدیل کردن آلمان به یکی از محبوب‌ترین کشورها برای دانشجویان افغانستانی، نقش دارند. قابل یادآوری است که آلمان نه‌تنها برای دانشجویانی از افغانستان، بلکه برای دانشجویان سایر کشورها نیز یک مقصد محبوب است. براساس آمار موجود، بیش از ۲۶۵ هزار دانشجوی خارجی در دانشگاه‌های آلمان مصروف تحصیل و تحقیق می‌باشند که این رقم حدود ۱۰ درصد کل دانشجویان در دانشگاه‌های آلمان را تشکیل می‌دهد.
همکاری اکادمیک آلمان و افغانستان سابقه‌ی طولانی دارد. این همکاری بعد از روی کار آمدن دولت‌های موقت و انتقالی و همزمان با حضورگسترده‌ی آلمان در زمینه‌های نظامی و ملکی در افغانستان، وارد مرحله‌ی نوین شد. موسسه‌ی خدمات تبادلوی اکادمیک آلمان (DAAD) در مرکز فعالیت‌های اکادمیک آلمان در افغانستان قرار داشته و این موسسه از سال ۲۰۰۲ به این‌سو زمینه‌ی تحصیل، تحقیق و یا ارتقای ظرفیت بیش از ۳ هزار نفر از استادان و دانشجویان از رشته‌های مختلف را در آلمان فراهم نموده است.
با افزایش تقاضا برای تحصیل در آلمان، یک‌تعداد زیاد علاقه‌مندان در جست‌وجوی معلومات دقیق و مفصل درباره‌ی نحوه‌ی ارایه‌ی درخواستی، پیش‌نیاز‌ها و سایر موارد مربوط به فرصت‌های تحصیل در آلمان می‌باشند. با وجود این‌که «دااد» دارای یک دفتر معلومات‌دهی در وزارت تحصیلات عالی است، دسترسی به این مرکز بنا به دلایل متعدد برای خیلی‌ها دشوار می‌باشد. روی همین ملحوظ، در این سلسه نوشتار که شامل سه قسمت می‌باشد، سعی می‌نمایم تا معلومات به‌روزشده و دقیق در مورد زمینه‌های تحصیل در آلمان را خدمت خوانندگان عزیز روزنامه‌ی اطلاعات روز ارایه نمایم. امیدوارم ارایه‌ی این معلومات کمک هرچند ناچیز برای علاقه‌مندان باشد. باید یادآوری نمایم که معلومات ارایه شده در این سلسله نوشته‌ها تمام موارد مربوط را در برنمی‌گیرد، ولی سعی من بر این است که موارد مهم و عمده را یادآوری نموده و جهت حصول معلومات بیشتر، آدرس‌های درست را با خوانندگان علاقه‌مند شریک نمایم. در این نوشته‌ها یک‌تعداد برنامه‌هایی‌که برای ارتقای ظرفیت استادان دانشگاه‌های مشخص دولتی (مثل دانشگاه‌های کابل، مزار شریف، قندهار…) راه‌اندازی شده و به‌صورت مشترک توسط «دااد» و وزارت تحصیلات عالی مدیریت می‌شوند، مورد بحث قرار نمی‌گیرد.
برای تحصیل در آلمان یک کاندید به‌صورت عموم به موارد ذیل نیاز دارد:
باید یادآور شوم که برای اخذ ویزای آلمان، بر علاوه‌ی دو مورد فوق‌الذکر که از جمله موارد اصلی‌اند، بعضی مدارک دیگر نیز نیاز است. این مدارک در وب سایت سفارت آلمان درکابل قابل دسترس است.
قبل از این‌که وارد جزییات بیشتر شوم، لازم است که یک نکته را با تاکید در این‌جا خاطرنشان کنم. تجربه‌ی شخصی من و خیلی از کاندیدانی که موفق به دریافت بورس شده‌اند، نشان می‌دهد که موارد ضروری و مهم برای اخذ بورسیه و تحصیل در آلمان عبارت‌اند از علاقه‌مندی، تلاش، پشت‌کار، و از دست ندادن امید. پروسه‌ی تکمیل و ارایه‌ی درخواست برای بورسیه و اخذ پذیرش یک پروسه‌ی زمان گیر و طولانی است، بنابراین حوصله‌مندی و پشت‌کار از پیش نیاز‌های ضروری برای ورود به این پروسه می‌باشد.
جهت بررسی ابعاد مهم موضوع مورد بحث، ادامه‌ی این سلسله نبشه‌ها به ترتیب ذیل ارایه می‌گردد:
قسمت اول: معرفی تحصیلات عالی آلمان و نحوه‌ی اخذ پذیرش از دانشگاه‌های این کشور
قسمت دوم: بورسیه‌های ماستری و نحوه‌ی ارایه‌ی درخواست برای آن‌ها
قسمت سوم: بورسیه‌های دکترا و نحوه‌ی ارایه‌ی درخواست برای آن‌ها
تحصیلات عالی در آلمان
براساس آمار ارایه شده توسط «دااد»، در حال حاضر بیش از دو میلیون و هفت‌صد هزار دانشجو در بیش از ۴۲۷ موسسه‌ی تحصیلات عالی در سراسر آلمان مصروف تحصیل یا تحقیق می‌باشند.
سیستم تحصیلات عالی در آلمان
موسسات تحصیلات عالی در آلمان به سه دسته تقسیم شده‌اند:
کتگوری اول، شامل موسسات تحصیلات عالی می‌شود که بیشتر روی بخش‌های- تیوری و نظری- رشته‌های مختلف علوم تمرکز دارند. بعضی از این موسسات تعداد زیاد از رشته‌ها را ارایه می‌نمایند؛ در حالی‌که بعضی‌های دیگر بیشتر روی یک رشته‌ی خاص متمرکزاند. در سراسر آلمان ۱۲۹ دانشگاه به‌صورت رسمی ثبت شده که به تعداد حدود یک میلیون و هفت‌صدوپنجاه هزار دانشجو در آن‌ها مصروف تحصیل و تحقیق می‌باشند. این کتگوری شامل دانشگاه‌های تخنیکی ، دانشگاه‌های تعلیم و تربیه و دانشگاه‌های رشته‌ی الهیات می‌باشد.
کتگوری دوم، شامل موسسات تحصیلات عالی می‌شود که بیشتر روی بخش‌های –کاربردی– رشته‌های مختلف تمرکز دارند. رشته‌هایی که در بیشتر این دانشگاه‌ها تدریس می‌شود شامل رشته‌های مختلف انجنیری، کمپیوتر، تجارت و مدیریت می‌شود. در حال حاضر حدود نه‌صد و پنجاوشش هزار دانشجو در ۲۴۶ دانشگاه در رشته‌های کاربردی مصروف تحصیل می‌باشند. این موسسات، مطابق فلسفه‌ی وجودی‌شان، می‌توانند فقط تا مقطع ماستری دانشجو بپذیرند.
کتگوری سوم، شامل موسسات تحصیلات عالی می‌شود که در بخش‌های هنر، فلم، نقاشی و موسیقی دانشجو می‌پذیرند. در حال حاضر حدود سی‌وپنج هزار دانشجو در ۵۲ کالج هنر، فلم و موسیقی در سراسر آلمان مصروف تحصیل می‌باشند.
در یک تقسیم‌بندی دیگر، موسسات تحصیلات عالی در آلمان به دو کتگوری دولتی و خصوصی تقسیم می‌شوند. اکثر موسسات تحصیلات عالی در آلمان دولتی‌اند؛ با این‌وجود ۱۲۰ موسسه‌ی تحصیلات عالی خصوصی نیز در سراسر آلمان فعالیت می‌نمایند و حدود ۵ درصد کل دانشجویان، مصروف تحصیل در این موسسات می‌باشند. علت اصلی کم بودن تعداد دانشجویان در موسسات خصوصی، هزینه‌ی سنگین تحصیل در این موسسات است.
قابل یادآوری است که سیستم موسسات تحصیلات عالی در آلمان مانند سیستم حکومتداری این کشور، مرکزی نمی‌باشد. به این‌معنا که هر یک از ۱۶ ایالت فدرال آلمان سیستم تحصیلات خود را به‌صورت مستقل مدیریت می‌نماید.
اخذ پذیرش از دانشگاه‌های آلمان
اخذ پذیرش از یک یا چند دانشگاه در آلمان، یکی از موارد حتمی و ضروری برای تحصیل در این کشور است. چون اگر یک کاندید جایی را برای تحصیل نداشته باشد، اقدام برای درخواست بورسیه، به‌طور مثال، بی‌معنا است.
تجربه نشان داده است که اخذ پذیرش از دانشگاه‌های آلمان، به‌خصوص برای دانشجویان افغانستانی، یکی از پیچیده‌ترین و مشکل‌ترین مورد در راه تحصیل آن‌ها در آلمان بوده است. در این قسمت، سعی می‌کنیم پروسه‌ی پذیرش در دانشگاه‌های آلمان را به‌صورت عمومی بررسی نماییم. در قسمت‌های بعدی، پروسه‌ی پذیرش برای برنامه‌های ماستری و دکترا را مفصل‌تر و به‌صورت جداگانه مورد بحث قرار می‌د هیم.
جهت اخذ پذیرش از یک دانشگاه در آلمان، شما باید موارد ذیل را به ترتیب و دقت انجام دهد:
اما از بین تعداد زیاد دانشگاه‌ها، فاکولته‌ها و دیپارتمنت‌های موجود و فعال، یپدا کردن لیست مشخص از دانشگاه‌هایی که مورد نطر شماست، مشکل است. این کار هرچند مشکل است، اما با جست‌وجو و وقت گذاشتن روی دیتابیس‌های آنلاین و متعدد می‌توانید با وارد کردن مشخصات برنامه یا رشته‌ی مورد نظر خود، لیست دانشگاه‌هایی که رشته‌ی مورد نطرتان را تدریس می‌کنند، را فلتر نمایید. به یاد داشته باشید که در انتخاب دانشگاه و برنامه‌ی تحصیلی باید نهایت دقت صورت بیگیرد. برنامه‌ی مورد نظر باید هم‌خوانی لازم با گذشته‌ی تحصیلی و کاری شما را داشته باشد.
دو دیتابیس آنلاین که معلومات تمام رشته‌های ارایه شده توسط دانشگاه‌های آلمان را در بر داشته و استفاده از آن‌ها سریع و آسان می‌باشند، عبارت‌اند از:
برای استفاده از این دیتابیس‌ها، کوشش نمایید در -حد مناسب- مشخصات خواسته شده مثل رشته و درجه‌ی مورد نظر، زبان تدریس، مقدار فیس وغیره را مشخص نمایید.
در لیست دانشگاه‌هایی که شما برای خود فلتر نموده‌اید، هر دانشگاه یک لیست «اسناد ضروری (َAdmission requirements)» برای ارایه‌ی درخواست دارد. این لیست شامل اسناد تحصیلی، زبان، تجربه‌ی کاری، طرح پیشنهاد تحقیق (برای کاندیدان دوره‌ی دکترا)، سی‌وی و غیره می‌شود. موارد ذکر شده در این لیست را با اسناد دست‌داشته‌ی خود مقایسه نمایید. اگر تمام اسناد مورد نیاز را در اختیار دارید و یا می‌توانید در مدت‌زمان تعیین‌شده تهیه نمایید، برنامه‌ی مورد نظر را به لیست نهایی خود اضافه نمایید، در غیر آن برنامه‌های بعدی را چک نمایید.
در صورتی‌که اسناد تحصیلی شما (لیسانس و یا ماستری) از یکی دانشگاه‌های (خصوصی یا دولتی) راجستر شده در وزارت تحصیلات عالی باشد، اسناد شما به‌طورعموم توسط دانشگاه‌های آلمان پذیرفته می‌شود. گرچه بعضی از دانشگاه‌ها ممکن است، به‌علت غیر معیاری بودن کریکولم، اسناد شما را نپذیرند. توجه داشته باشید که اسناد شما حتماً باید به زبان انگلیسی (یا آلمانی) بوده و توسط وزارت تحصیلات عالی تایید شده باشد. تایید وزارت خارجه می‌تواند اعتبار اسناد شما را افزایش دهد. درصورتی‌که اسناد شما به زبان‌های دری یا پشتو (یا هردو) است، باید آن را ترجمه نموده و به تایید وزارت خارجه برسانید.
باید توضیح بدهم که زمان فرستادن درخواست برای اخذ پذیرش از دانشگاه‌ها مربوط به برنامه‌ی بورسیه می‌شود که شما می‌خواهید برای آن درخواست بدهید. در قسمت‌های دوم و سوم این سلسله‌نوشته‌ها، بورسیه‌ها و نوع پذیرشی که شما باید داشته باشید، را بیشتر مورد بررسی قرار می‌دهیم.
به‌صورت عموم، پروسه‌ی تسلیم کردن درخواستی برای اخذ پذیرش در دانشگاه‌ها، به دو صورت مستقیم یا غیرمستقیم است. در صورت اول، شما باید بسته‌ی اسناد مکمل خود را به‌صورت مستقیم به دانشگاه مربوطه ایمیل با پست نمایید. در صورت دوم، شما باید بسته‌ی اسناد مکمل خود را به سازمان سومی به‌نام اونی اسیست (Uni Assist) بفرستید. باید توجه نمایید که نحوه‌ی تسلیمی بسته‌ی درخواستی شما، در وب‌سایت هر دانشگاه و در قسمت « Admission» توضیح داده شده است. برای بالا بردن احتمال پذیرش خود، شما باید موارد ذکر شده را در تمام جریان پروسه در نظر بگیرید. درصورتی که در مورد نحوه‌ی ارسال درخواستی و یا اسناد شامل آن سوال مشخص دارید که در وب‌سایت دانشگاه راجع به آن روشنی انداخته نشده، می‌توانید از طریق ایمیل جویای معلومات شوید.
در ادامه چندین آدرس برای شما معرفی می‌شود.
لینک‌های مفید
لینک‌های ذیل برای یافتن دانشگاه‌ها و برنامه‌های مورد نظر، می‌تواند مفید باشد:
مهلت ارسال نظر برای این مطلب تمام شده است