|
شبکه اطلاع رسانی افغانستان >> اطلاعات عمومی
سنائی غزنوی ابـو المجـد مجـدود بـن آدم معروف به سنائي غزنوي شاعربلند مرتبهء شيعي مذهب و عارف مشهور و از استادان مسلم شعر فارسي است. ولادتش در اواسط قرن پنجم هجري ( اواسط قرن يازدهم ميلادي ) در غزنين اتفاق افتاد. در آغاز جواني شاعري درباري و مداح مسعود بن ابراهيم غزنوي ( 492ـ 508 هجري = 1098 ـ 1114 میلادی ) و بهرام شاه بن مسعود ( 511 ـ 552 هجري = 1117 – 1157 ميلادي ) بود. ولي بعد از سفرخراسان و اقامت چند ساله در آن ديار و ملاقات با مشايخ تصوف در او تغييري ايجاد شد و كارش به زهد و انزوا و تأمل درحقايق عرفاني كشيد. بروز شخصيت سنائي از اين آوان صورت گرفت و در اين دوره است كه او به سرودن قصائد معروف خود در زهد و وعظ و عـرفـان، و ايجـاد منظومهاي مشهورحديقة الحقيقة و طريق التحقيق و سير العباد و كارنامهء بلخ و امثال آنها توفيق يافت و نخستين بار قصائد و منظومهاي خاصي را به بحث در مسائل حكمي و عرفاني اختصاص داد. سنائي در طريقت و سير و سلوك مريد شيخ ابو يوسف يعقوب همداني بود و مولانا جلال الدين رومي با وجود كمال فضل ،خود را از متابعان و پيروان او دانسته است.وي يكي از بزرگ‌ترين شاعران ادب پارسی دری و معروف ترين شاعر صوفي و بنيانگذار اين فن به شمارمي رود كه در سبك شعر پارسي و ايجاد تنوع و تجدد در آن نقش به سزائي ايفا نموده است.سنائي پس از بازگشت از سفر مكه مدتي در بلخ بسر برد و از آنجا به سرخس و مرو و نيشابور رفت. وفات او به سال 545 هجري ( 1150 ميلادي ) اتفاق افتاد ومقبره اش درغزنين زيارتگاه خاص وعام است. اثر سنائي درتغيير سبك شعرفارسي و ايجاد تنوع و تجدد در آن مسّلمست . در آغاز كار كه شاعر مّداح بود، روش شاعران دورهء اول غزنوي خاصه عنصري و فرخي را تقليد ميكرد و در دورهء دوم كه دورهء تغيير حال و تكامل معنوي اوست، آثار او پر است از معارف و حقايق عرفاني و حكمي و انديشه هاي ديني و زهد و وعظ و ترك و تمثيلات تعليمي كه با بياني شيوا و استوار ادا شده است. درين قصائد سنائي از آوردن كلمات و حتي تركيبات و عبارات عربي به وفور خودداري نكرده است. و كلام خود را باشارات مختلف از احاديث و آيات و قصص و تمثيلات، و استدلالات عقلي و استنتاج از آنها براي اثبات مقاصد خود، و اصطلاحات وافر علمي از علوم مختلف زمان كه در همهء آنها صاحب اطلاع بوده، آراسته است و به همين سبب بسياري از ابيات او دشوار و محتاج شرح و تفسير شده است. اين روش كه سنائي در پيش گرفت، مبداء تحول بزرگي درشعر فارسي و يكي از علل اصراف شعرا از امور ساده و توضيحات عادي، و توجه آنان به مسائل مشكلتر و سرودن قصائد طولاني در زهد و وعظ و حكمت و عرفان و اخلاق شده است. از شعراي معاصري وي مسعود سعد سلمان، عثمان مختاري، سيد حسن غزنوي، معزي انوري و سوزني را مي توان نام برد. آثار: مهمترين آثار سنايي غزنوي عبارت است از: - حديقه الحقيقه و شريعه الطريقه - سير العباد الي المعاد - ديوان قصايد و غزليات - عقل نامه - طريق التحقيق - تحريمه‌القلم - مكاتيب سنائي - كارنامه بلخ - عشق نامه.
جــان بـي علـم
تـن بمــيرانــد
|
