شبکه اطلاع رسانی افغانستان >> اطلاعات عمومی

تنگه خیبر
تنگه خیبر یا گردنه خیبر دره و گذرگاهی معروف در رشته کوه هندوکش است که در مرز میان افغانستان و پاكستان قرار دارد. اين گردنه كه قرنها راه داد و ستد و هجوم از آسیای مرکزی بوده اینک حلقه عمدهٔ ارتباطى بین پیشاور پاكستان و کابل افغانستان می‌باشد. این گردنه ارتفاعش از ۱۰۷۰ متر تجاوز نمی‌كند.
گردنهٔ خيبر يكى از راه‌هاى عمدهٔ هجوم به هند بوده است. ظاهراً اسکندر مقدونی قسمتی از سپاهيان خود را كه تحت فرماندهى هفایستیون و پردیکاس بود از اين راه عبور داد و خود راه ساحل شمالی رود کابل را پيش گرفت. سلطان محمود غزنوی، تیمور لنگ و بابر در لشكركشى به هند و نادرشاه افشار در لشكركشى از اين راه گذشتند. گذشته از دشواريهاى طبيعى عبور از خیبر به سبب قبائل سرسخت اطراف نيز دشوار بود. از جمله اين قبائل قبيلهٔ اَفریدی است كه مردمى گردنكش و آشوب‌طلب بودند و در مقابل هرگونه نفوذ خارجى مقاومت مى‌كردند. انگلیسها اول بار در ۱۸۳۹ م. در اولین جنگ افغانستان و بریتانیا از خیبر گذشتند و دشواریهای بسيار ديدند در دومین جنگ افغانستان و بریتانیا بموجب پیمان گندمک ۱۸۷۹ م. خيبر تحت نظارت بریتانیا قرار داده شد. در ۱۸۹۷ م. افريديها گردنه را گرفتند و بریتانیائی‌ها را بیرون راندند و چندى آنرا در تصرف داشتند. سرانجام بريتانيا حفظ و حراست جاده را در مقابل اجرت به افريديها سپرد ولی خود ناچار مأمورین گشتی داشت.